Niezbędnik

Czy papier ma przyszłość?

56. Czy papier ma przyszłość?

Do odczytania druku czy pisma odręcznego wystarczą oczy, ręka oraz mózg, a konkretnie znajomość języka zapisu. Do odczytania druku czy pisma odręcznego wystarczą oczy, ręka oraz mózg, a konkretnie znajomość języka zapisu. Shutterstock

Człowiek wymyślił pismo ok. 5 tys. lat temu, by prowadzić buchalterię i przechowywać wiedzę, zapisując je na różnych rodzajach materiałów. Najpierw sięgnął po to, co miał pod ręką. Chińczycy wykorzystali bambus, a że u nas pismo powstało w regionach, w których jego drewna nie było, więc jako zamiennik wykorzystano glinę. Egipcjanie pisali hieroglify na ceramice, a Sumerowie wyciskali trzciną znaki klinowe w miękkim materiale, który suszono na słońcu. Wybuchające w bliskowschodnich bibliotekach i archiwach pożary wypalały i utwardzały zapisy, dzięki czemu zachowały się do dziś. W Egipcie wykorzystywano też arkusze sprasowanych łodyg papirusu, które przetrwały w wyjątkowych warunkach klimatycznych panujących nad Nilem. Jednak poddani faraonów i tak uważali, że najcenniejsze i najtrwalsze jest to, co wyryte w kamieniu. Ich świątynie pokryte są inskrypcjami, a gdy kogoś chciano potępić, wymłotkowywano jego imię.

Kolejnym krokiem było odkrycie w okresie hellenistycznym pergaminu ze skór zwierzęcych. On stopniowo wypiera papirus oraz glinę i funkcjonował w najlepsze do momentu, kiedy w XIII w. w Europie pojawił się chiński wynalazek: papier z rozdrobnionych włókien roślinnych. Z czasem to właśnie ten materiał zdominował piśmiennictwo, bo był najtańszy, najłatwiejszy do wykonania i najlepiej nadawał się do wymyślonego przez Gutenberga druku.

Jako łatwopalny ten materiał jest we współczesnych czasach symbolem nietrwałości, ale to błąd. – Papier to bardzo długi polimer celulozy, składający się z powtarzających się fragmentów, z których każdy zbudowany jest z atomów węgla, wodoru i tlenu, przy czym każdy to pierścień wygięty w bardzo stabilnej konfiguracji krzesełkowej, co czyni go trwałym – tłumaczyła chemiczka dr Monika Koperska. W Kraju Środka produkowano go nie tylko, by na nim pisać – wyjątkowo wytrzymały papier z kory morwy służył tam do produkcji ubrań, butów, a nawet zbroi.

Niezbędnik Inteligenta „100 pytań do nauki” (100185) z dnia 02.08.2021; Człowiek; s. 73
Oryginalny tytuł tekstu: "Czy papier ma przyszłość?"
Reklama