63. Skąd się biorą różnice światopoglądowe?

Związków między cechami osobowości a wyborami politycznymi oraz genetycznych podstaw światopoglądu poszukiwali Christian Kandler, Wiebke Bleidorn i Rainer Riemann. Uczeni ci ustalili na początek swoje definicje orientacji prawicowej i lewicowej, bo choć badacze często się do tego podziału odwołują, dla każdego może to znaczyć trochę co innego. Zatem prawicowe poglądy oznaczają, według nich, większą akceptację dla nierówności, elitaryzm (a zarazem większą orientację na własną grupę, w tym grupę narodową) oraz mniejszą chęć zmian, tradycjonalizm. Lewicowe poglądy natomiast to zarówno większa akceptacja zmian systemu (gospodarczego, obyczajów itd.), jak i mniejsza akceptacja dla nierówności, czyli większy egalitaryzm. Sprawa jest o tyle skomplikowana, że lewicowe bądź prawicowe zapatrywania mogą dotyczyć różnych sfer aktywności człowieka, np. życia społecznego, obyczajów, gospodarki, i konkretna osoba niekoniecznie w każdym z tych obszarów musi prezentować równie prawicowy bądź lewicowy pogląd.

Badając wpływ cech osobowości na światopogląd, Niemcy oparli się na modelu tzw. Wielkiej Piątki, w której w skład osobowości wchodzą stabilność emocjonalna (neurotyczność), ekstrawersja, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność. Do jakich wniosków doszli?

Pierwszą pozycję na ich liście cech wpływających na poglądy polityczne zajęła otwartość na doświadczenie, nazywana też intelektualną stroną osobowości. Im człowiek bardziej otwarty, tym szerzej i w bardziej zróżnicowany sposób buduje obraz rzeczywistości, interesując się również tym, co mniej praktyczne, niejako nadmiarowe w stosunku do doświadczeń, z których wynikają jakieś konkretne korzyści. Cecha ta sprzyja także głębszemu, bardziej złożonemu przeżywaniu rzeczywistości – osoby nią obdarzone mają większy wgląd w swoje procesy psychiczne, większą wyobraźnię, są bardziej ciekawe świata i wrażliwe na doznania estetyczne, lubią rozmyślać o sprawach ogólnych, są otwarte na różnorodność poglądów i wartości, tolerancyjne.