To pytanie w oczywisty sposób sprowokowane jest rozwiązaniem, do którego zmusiła nauczycieli i uczniów pandemia Covid-19 – z masowym zwrotem ku szkole zdalnej. Wniosek, jaki podzielają niemal wszyscy praktycy i teoretycy edukacji po wielu miesiącach owego eksperymentu, jest taki, że szkoła stacjonarna jako przestrzeń budowania – i ćwiczenia przez dzieci i młodzież – relacji z rówieśnikami oraz nauczycielami jest potrzebna. W Polsce przyglądało się temu dokładniej konsorcjum badaczy z różnych uczelni zrzeszonych w projekcie Zdalnenauczanie.org, który zaowocował wydaniem książki „Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?”. Na pytania w ankietach odpowiadało 1,3 tys. uczniów, tysiąc rodziców i 700 nauczycieli z całej Polski.
Znacząca część respondentów potwierdziła, że w zdalnej szkole ważne dla edukacji relacje się pogorszyły. Połowa uczniów oceniała, że ich kontakty z kolegami i koleżankami z klasy były lepsze „w normalnych czasach”, a prawie co czwarty uznał, że podobnie było ze stosunkami z wychowawcą. – Przy tym nie przyjmowaliśmy wyjściowo, że relacje online są z założenia „gorsze”, mniej prawdziwe niż relacje w tzw. świecie offline – zastrzega prof. Jacek Pyżalski z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, jeden z koordynatorów badania. – Zidentyfikowaliśmy też – niewielki, bo 5-proc., ale znaczący – odsetek uczniów, którzy oceniali, że ich relacje z rówieśnikami w trakcie nauki zdalnej poprawiły się. W tej grupie są prawdopodobnie osoby, którym w zapośredniczonej komunikacji mniej przeszkadzała nieśmiałość lub którzy w szkole online przestali doświadczać przemocy rówieśniczej.
Jakość nauki poza szkołą stacjonarną też nie budziła entuzjazmu uczniów.