Niezbędnik

Czy internet ogłupia?

93. Czy internet ogłupia?

Łatwość dotarcia do potrzebnych informacji staje się pozorem rzeczywistości. Łatwość dotarcia do potrzebnych informacji staje się pozorem rzeczywistości. Shutterstock

Sednem tego pytania jest kwestia, co robi z umysłami współczesnych ludzi? Zasadnego, bo nie istnieją technologie neutralne społecznie i psychologicznie. Gdy w drugiej połowie XIX w. upowszechnił się telegraf, świat zmienił się nie do poznania – nowa technologia zabiła odległość, informacje o najbardziej odległych zakątkach ówczesnych imperiów zaczęły docierać do mediów, polityków i przedsiębiorców w ciągu minut. Życie uległo przyspieszeniu, a zaniepokojeni lekarze przekonywali, że wzrostowi tempa należy przypisać odpowiedzialność za próchnicę zębów, łysienie, falę nowotworów i chorób serca, nie wspominając o chorobach psychicznych.

A przecież telegraf to niewinna zabawka w porównaniu z technologiami informatycznymi, którym już od początku towarzyszyły wielkie ambicje i świadomość, że zmienią świat w sposób niewyobrażalny. Vannevar Bush, doradca naukowy prezydenta Roosevelta, opublikował w 1945 r. głośny esej „As We May Think” (Jak możemy myśleć). Przedstawił w nim memex – urządzenie będące ideowym szkicem przyszłego internetu, czyli systemu łączącego w jeden obieg rozproszone zasoby wiedzy i dokumentów. Dwadzieścia lat później, gdy komputery już faktycznie zmieniały rzeczywistość, Douglas Engelbart, wynalazca m.in. myszki komputerowej, opublikował kolejny ważny tekst – „Augmenting Human Intellect” (Wzmacniając ludzki intelekt). Przedstawił w nim komputer w innej niż obowiązująca w tamtym czasie roli – to nie szybka maszyna do liczenia, to urządzenie będące pośrednikiem między ludzkim umysłem a światem postrzeganym za pomocą zmysłów. Przez swą zdolność przetwarzania symboli komputer stać się musi swoistą protezą ludzkiego umysłu, wzmacniając jego potencjał.

Minęło kolejnych 40 lat, komputery i internet stały się ważną, powszechną częścią infrastruktury, a na łamach magazynu „The Atlantic”, tego samego, w którym publikował Bush, współczesny analityk społeczeństwa informacyjnego Nicholas Carr zadał pytanie: Czy Google nas ogłupia?

Niezbędnik Inteligenta „100 pytań do nauki” (100185) z dnia 02.08.2021; Nowe wyzwania; s. 120
Oryginalny tytuł tekstu: "Czy internet ogłupia?"
Reklama