Hanna Zaremska
Fotoreportaże

Drugie prawo

Talmud

5 listopada 2019
Pierwsza drukowana edycja Talmudu jerozolimskiego, Wenecja, 1523 r. Pierwsza drukowana edycja Talmudu jerozolimskiego, Wenecja, 1523 r. Granger Collection / Ullstein Bild
W późnym średniowieczu po obu stronach Renu rozkwitają szkoły rabiniczne komentowania Talmudu, który jest kodyfikacją prawa ustnego, dla diaspory żydowskiej drugim ważnym po Torze źródłem wiary i obyczaju.

Przypomnijmy: w 587 r. p.n.e. król Babilonii Nabuchodonozor zburzył wzniesioną przez króla Salomona Świątynię w Jerozolimie. Znaczna część ludności Judei została deportowana z Palestyny do Babilonii. Wielu pozostałych mieszkańców uciekło do sąsiednich krajów. Odtąd historia ludu Izraela toczyć się miała w dwóch przestrzeniach: w Palestynie i w diasporze.

Nieobecność Żydów w Palestynie trwała kilkadziesiąt lat. W 538 r. p.n.e. perski władca Cyrus zezwolił im na powrót do Syjonu (Babilonia i Palestyna należały wtedy do pierwszego imperium perskiego). Na gruzach Pierwszej Świątyni rychło stanęła nowa.

Pod panowaniem perskiej dynastii Achemenidów Jerozolima utrzymała pozycję religijnego centrum świata żydowskiego. Jednak większość Izraelitów żyła już wtedy poza Judeą. Pod koniec starożytności położone na obszarze Imperium Rzymskiego kolonie żydowskie rozrzucone były wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego: w Azji Mniejszej, Afryce i Europie. Ich mieszkańców Żydzi nazywali gola – lud na wygnaniu, a Grecy diaspora – lud rozproszony.

Talmud babilońskiANTalmud babiloński

W 70 r. n.e. syn cesarza Wespazjana Tytus zburzył Drugą Świątynię, a po rewolcie Żydów przeciw rzymskiej władzy w latach lat 132–135 Jerozolima została zrównana z ziemią. Otwierał się nowy rozdział historii Żydów, który miał trwać do powstania Państwa Izrael.

Gemara, Miszna, Talmud

Pozbawieni ojczyzny, własnego króla, Świątyni i związanych z nią kapłanów Izraelici nie zamierzali zerwać Przymierza. Trwanie przy religii przodków, utrzymanie jedności z rozproszonymi po świecie braćmi wymagało jednak od ich przywódców duchowych nowego, dostosowanego do warunków życia w diasporze programu.

Rolę żydowskich ośrodków religijnych pełniły w tym czasie galilejska Tyberiada oraz Babilonia – największe spośród położonych poza Imperium Rzymskim skupisko diaspory.

Niezbędnik Inteligenta „Religie świata” (100157) z dnia 04.11.2019; Oblicza religii; s. 54
Oryginalny tytuł tekstu: "Drugie prawo"
  • Niezbędnik Współczesny

Hanna Zaremska

Reklama
POLITYKA
Newsletter Prenumerata cyfrowa
Facebook Twitter Instagram

Nasze wydawnictwa

  • Redakcja Polityki
  • Biuro reklamy
  • Napisz do redakcji
  • BOK dla prenumeratorów cyfrowych
  • O Polityce
  • Regulamin serwisu
  • Zasady publikacji komentarzy
  • Polityka prywatności
  • Ustawienia plików cookie
  • Polityka RODO
  • Informacje dla akcjonariuszy

Aplikacje Polityki

iOS i Android
iOS i Android
W aplikacjach publikujemy pełne wydania tygodnika POLITYKA oraz nasze pisma.

 

Aplikacja Fiszki fiszki
Fiszki Polityki
Codziennie podsumowujemy dla Ciebie najważniejsze wydarzenia dnia.
  • Pulsar
  • Dwutygodnik Forum
  • Polityka Insight
  • Leśniczówka Nibork
  • Projekt: Cogision, Ładne Halo
  • Wykonanie: Vavatech
  • Prawa autorskie © POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A.