Pomocnik Historyczny

Polska powojenna: fundamenty prawno-ustrojowe

Maciej Jarzębiński / Forum
Polityka

Granice.

Już 26 lipca 1944 r. doszło do podpisania pomiędzy PKWN a ZSRR umowy o przejęciu administracji na ziemiach na zachód od Bugu. Granica wschodnia, zbliżona do tzw. linii Curzona z 1919 r., została potwierdzona na konferencji w Jałcie. Natomiast granicę zachodnią (na Nysie Łużyckiej i Odrze) ostatecznie ustalono w Poczdamie. Do Polski włączono obszar dawnego Wolnego Miasta Gdańska oraz część Prus Wschodnich. Granica z Czechosłowacją wróciła do przebiegu z 1937 r.

Ustrój polityczny.

Dość ogólnikowy Manifest promoskiewskiego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 22 lipca 1944 r. zapowiadał utworzenie niepodległego i demokratycznego państwa polskiego, w którym zostaną przeprowadzone daleko idące reformy społeczno-gospodarcze. Dokument odwoływał się do konstytucji marcowej (z 1921 r.) jako podstawy prawno-ustrojowej odradzającego się państwa. Legitymizowano w nim PKWN przez – w rzeczywistości fikcyjne – powołanie go przez utworzoną przez komunistów w okupowanej Polsce Krajową Radę Narodową. W Jałcie zagwarantowano Polsce przeprowadzenie wolnych wyborów. 28 czerwca 1945 r. powstał koalicyjny Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (premier Edward Osóbka-Morawski – PPS, wicepremierzy: Władysław Gomułka – PPR i Stanisław Mikołajczyk – SL/PSL). Najważniejsze teki objęli komuniści. Alianci uznali rząd już w lipcu 1945 r.

Funkcję parlamentu sprawowała Krajowa Rada Narodowa, która – w nawiązaniu do ordynacji z 1922 r. – liczyła 444 posłów nie pochodzących jednak z wyborów, lecz delegowanych przez partie i organizacje.

Pomocnik Historyczny „Stalinizm po polsku” (100053) z dnia 28.05.2012; Kalendarium; s. 13
Reklama