Pomocnik Historyczny

Postawy Polaków. Stefan Mossor

Referendum ludowe. Od lewej: zastępca Szefa Sztabu Generalnego gen. bryg. Stefan Mossor, marszałek Michał Rola-Żymierski, gen. dyw. Marian Spychalski oraz gen. bryg. Stanisław Zawadzki. Warszawa, 30 czerwca 1946 r. Referendum ludowe. Od lewej: zastępca Szefa Sztabu Generalnego gen. bryg. Stefan Mossor, marszałek Michał Rola-Żymierski, gen. dyw. Marian Spychalski oraz gen. bryg. Stanisław Zawadzki. Warszawa, 30 czerwca 1946 r. Stanisław Dąbrowiecki / PAP
W 1945 r. wydawało się, że historia opowiedziała się po stronie komunistów. Tak zapewne rozumiał bieg wydarzeń podpułkownik dyplomowany Stefan Mossor i w ramach takiego wyboru historii starał się odnaleźć swoje miejsce.
Na sali sądowej. Proces generałów Stanisława Tatara, Franciszka Hermana, Jerzego Kirchmayera i Stefana Mossora oraz pięciu innych wyższych oficerów. Sierpień 1951 r.Zygmunt Wdowiński/CAF/PAP Na sali sądowej. Proces generałów Stanisława Tatara, Franciszka Hermana, Jerzego Kirchmayera i Stefana Mossora oraz pięciu innych wyższych oficerów. Sierpień 1951 r.

Przedwojenny kawalerzysta.

Mossor był jednym z pierwszych oficerów dyplomowanych wojska II Rzeczpospolitej, którzy zdecydowali się służyć w ludowej armii. Czy był związany z ideą komunistyczną? A może był swego rodzaju dwudziestowiecznym kondotierem, który idzie na służbę tam, gdzie dostać może najwięcej? Czy jego decyzję trzeba tłumaczyć tylko względami ambicjonalnymi i konformizmem?

Mossor urodził się w Krakowie w rodzinie inteligenckiej pod koniec XIX w. Służył w Legionach w czasie I wojny światowej, a potem walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Był kawalerzystą, szybko jednak zamienił służbę w linii na pracę w gabinetach sztabowych oraz salach wykładowych. Pod koniec lat 20. ukończył z wyróżnieniem Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie. Kierownik uczelni, francuski pułkownik Ludwik Faury mówił, że Mossor to oficer „wybitny pod każdym względem. Łączy zalety intelektualne i wojskowe w takim stopniu, w jakim nie spotyka się często na roczniku”. Potem były jeszcze studia, znów zakończone z wyróżnieniem, w elitarnej francuskiej uczelni École Supérieure de Guerre, powrót do Warszawy w roli wykładowcy WSWoj. i awans na podpułkownika. Ucząc młodych oficerów, Mossor jednocześnie publikował artykuły teoretyczno-wojskowe, a w 1938 r. wydana została jego książka „Sztuka wojenna w warunkach nowoczesnej wojny” uznawana za jedną z najciekawszych prac w całej polskiej historii z dziedziny sztuki wojennej. Podobnie jak wielu europejskich teoretyków wojskowości ówczesnych czasów uważał, że wojną przyszłości będzie wojna manewrowa i do takiej należałoby przygotowywać polską armię.

Pomocnik Historyczny „Stalinizm po polsku” (100053) z dnia 28.05.2012; Postawy Polaków; s. 116
Reklama