1860 11.06 – w Warszawie pogrzeb wdowy po gen. Józefie Sowińskim inicjuje manifestacje patriotyczno-religijne; m.in. 29.11 z okazji rocznicy powstania listopadowego. 1861 27.02 – demonstracja patriotyczna w Warszawie, krwawo stłumiona przez Rosjan; pogrzeb 5 poległych (2.03) przerodził się w wielką manifestację. Pod przewodnictwem Leopolda Kronenberga zawiązuje się w Warszawie Delegacja Miejska (patrz nota poniżej). 4.04 – rozwiązanie Delegacji Miejskiej i Towarzystwa Rolniczego (6.04). 8.04 – demonstracja na placu Zamkowym w Warszawie; ponad 100 zabitych. 14.10 – w odpowiedzi na demonstracje władze wprowadzają stan wojenny. 15.10 – aresztowania w kościołach warszawskich podczas mszy w rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki; kuria arcybiskupia zamyka kościoły na znak protestu. 17.10 – czerwoni (patrz nota poniżej) powołują Komitet zw. Miejskim, w celu przygotowań do powstania. koniec grudnia – biali (patrz nota poniżej) powołują Dyrekcję Krajową. 1862 13.02 – abp Zygmunt Feliński nakazuje otwarcie warszawskich kościołów. koniec maja – Aleksander Wielopolski mianowany Naczelnikiem Rządu Cywilnego, utworzonego u boku rosyjskiego namiestnika. 4.06 – trzy ukazy carskie: o oczynszowaniu chłopów, o równouprawnieniu Żydów, o szkolnictwie publicznym. początek czerwca – Komitet Miejski przekształca się w Komitet Centralny Narodowy. 27.06 – w zamachu w Ogrodzie Saskim zostaje ranny gen. Aleksander Lüders, p.o. namiestnika. 2.07 – przyjazd do Warszawy wielkiego księcia Konstantego (brata cara Mikołaja II), nowego namiestnika Królestwa Polskiego (do 8.09.1863). 6.10 – ogłoszenie poboru do wojska. 5.12 – Komitet Centralny Narodowy zawiera w Petersburgu tajne porozumienie z kierownictwem komitetu Ziemlia i Wola o współdziałaniu w walce z caratem. 1863 14/15.01 – przymusowy pobór do armii rosyjskiej, tzw. branka. 19.01 – KCN mianuje przebywającego za granicą Ludwika Mierosławskiego dyktatorem powstania. 22.01 – KCN mianuje się Rządem Tymczasowym Narodowym (czerwoni) i wzywa do powstania; ogłasza zniesienie różnic stanowych i uwłaszczenie chłopów. 7.02 – w Wilnie powstaje Prowincjonalny Rząd Tymczasowy na Litwie i Białorusi (czerwoni). 8.02 – Prusy i Rosja podpisują tzw. konwencję Alvenslebena o współpracy politycznej i wojskowej. 17.02 – przybycie Mierosławskiego na Kujawy; potyczki pod Krzywosądzem (19.02) i Nową Wsią (21.02); rejterada za granicę (23.02). 17.02 – bitwa ugrupowania Apolinarego Kurowskiego pod Miechowem. 23.02 – klęska Mariana Langiewicza w bitwie pod Małogoszczem. 11.03 – Langiewicz ogłasza się dyktatorem. 18.03 – zwycięska bitwa oddziałów Langiewicza pod Grochowiskami. 19.03 – Langiewicz przekracza granicę Galicji i zostaje uwięziony przez Austriaków. 26.03–23.05 – Tymczasowy Rząd Narodowy, tzw. gillerowski; nieformalnym przewodniczącym Agaton Giller (biali). 31.03 – ukazuje się tzw. Złota hramota, odezwa Rządu Narodowego do chłopów ukraińskich, gwarantująca uwłaszczenie, swobody obywatelskie i wyznaniowe. 10.04 – noty Francji, Wielkiej Brytanii i Austrii w sprawie polskiej, powtórzone 17–18.06 – odrzucone przez cara w 13.07. 21.04 – aresztowanie Zygmunta Padlewskiego, członka TRN; stracony w Płocku 15.05. 3.05 – płk Francesco Nullo na czele oddziału włosko-francuskiego przekracza granicę Królestwa; ginie 5.05. 7–9.05 – bitwa pod Birżami, pojmanie Zygmunta Sierakowskiego, naczelnika wojskowego woj. kowieńskiego; stracon