Pomocnik Historyczny

Cud gospodarczy Hitlera

Adolf Hitler na targach motoryzacyjnych w Berlinie, 1937 r. Adolf Hitler na targach motoryzacyjnych w Berlinie, 1937 r. AKG IMAGES / BEW
Dajcie mi cztery lata, a nie poznacie Niemiec! – przekonywał Adolf Hitler w nowej dla siebie roli kanclerza. Istotnie, wkrótce powszechnie zaczęto mówić o narodowosocjalistycznym cudzie gospodarczym. Co się jednak za tym kryło?
Niemiecki sterowiec „Hindenburg” nad Manhattanem, 1936 r.Bettmann/Corbis Niemiecki sterowiec „Hindenburg” nad Manhattanem, 1936 r.

Plany wodza. Późnym wieczorem 1 lutego 1933 r. Adolf Hitler po raz pierwszy przemówił przed mikrofonami radia. Nowy kanclerz odczytał proklamację. Kilkakrotnie powtarzał, do jakiego stanu zostały doprowadzone Niemcy przez czternaście lat kolejnych rządów Republiki Weimarskiej. Zapowiadał, że jego partia uzdrowi gospodarkę za pomocą dwóch planów czteroletnich. W ciągu pierwszych czterech lat należy „uratować niemieckiego rolnika od groźby nędzy” oraz „ostatecznie przezwyciężyć problem bezrobocia”. Swe wystąpienie kończył słowami: „A teraz, narodzie niemiecki, daj nam cztery lata, a później nas oceń i osądź!”.

Propaganda nazistowska twierdziła, że w 1933 r. zaczął się pierwszy czteroletni plan gospodarczy. W rzeczywistości żadnego ramowego programu nie wyznaczono. Owszem, we wrześniu 1934 r. wszedł w życie tzw. Nowy Plan, który jednak, ograniczony do handlu zagranicznego, w zasadzie koncentrował się na reglamentacji dewiz. Plan czteroletni z prawdziwego zdarzenia ogłoszono dopiero w 1936 r. Niemniej to w pierwszych miesiącach rządów NSDAP stworzono fundamenty hitlerowskiego systemu gospodarczego, a także – socjalnego.

Kapitał uspokojony. Podstawowym zadaniem, z jakim musiał uporać się nowy rząd, było przezwyciężenie skutków wielkiego kryzysu gospodarczego, którego konsekwencje uderzyły Niemcy szczególnie dotkliwie. W początkach 1933 r. liczba bezrobotnych w Rzeszy wyniosła prawie 6 mln osób (wskaźnik bezrobocia zbliżał się do 30 proc.). Do tego należałoby dodać kilkaset tysięcy szukających pracy, ale niezarejestrowanych w urzędach.

Pomocnik Historyczny „Trzecia Rzesza” (100072) z dnia 17.06.2013; III Rzesza w budowie; s. 28
Reklama