Pomocnik Historyczny

Partia ponad wszystko

Jeden z pierwszych zjazdów NSDAP w Coburgu, 1922 r. Jeden z pierwszych zjazdów NSDAP w Coburgu, 1922 r. Mary Evans Picture Library/Robert Hunt Collection / BEW
System monopartii i rządzonego przez nią państwa, choć niespójny, rozrywany interesami i ambicjami przywódców różnego szczebla, zespolony był przede wszystkim uznaniem decydującej roli wodza oraz dążeniem do rozszerzenia władzy narodowych socjalistów.
Ośrodek szkolenia partyjnego NSDAP - Ordenburg Sonthofen, fotografia z 1937 r.Sueddeutsche Zeitung Photo Ośrodek szkolenia partyjnego NSDAP - Ordenburg Sonthofen, fotografia z 1937 r.

W Republice Weimarskiej. W styczniu 1919 r. powstała w Monachium niewielka, skrajnie nacjonalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza. We wrześniu wstąpił do niej Adolf Hitler i wkrótce stał się w niej czołową postacią. Rok później nastąpiła zmiana nazwy na Narodowo-Socjalistyczną Niemiecką Partię Robotniczą (w niemieckim skrócie NSDAP), a w czerwcu 1921 r. Hitler został przewodniczącym ugrupowania; wprowadzono na wszystkich szczeblach zasadę jednoosobowego wodzostwa. Wkrótce powstał Oddział Szturmowy NSDAP – SA, bojówka zwalczająca przeciwników politycznych. NSDAP działała niemal wyłącznie w Bawarii, a ze względu na stosowanie przez nią przemocy fizycznej na wielu innych obszarach Niemiec została zakazana.

W listopadzie 1923 r. naziści, jak ich nazywano, dokonali próby zamachu stanu w Monachium, ponieśli klęskę, zostali zakazani w całych Niemczech, a Hitler i niektórzy inni przywódcy NSDAP na kilka miesięcy uwięzieni. W lutym 1925 r. zniesiono zakaz działalności partii i zaczęła ona rozwijać aktywność także poza Bawarią. W 1928 r. należało do niej ok. 100 tys. członków. Szeregi NSDAP rosły błyskawicznie w latach kryzysu i na początku 1933 r. liczyć miała ona wedle jednych danych 800 tys., wedle innych 1,2 mln członków.

Relacja między tym, co określano jako polityczną organizację NSDAP, a SA jako organizacją bojową NSDAP, nie była jasna. Łączyła je przede wszystkim osoba Hitlera jako wodza, führera NSDAP i wodza, Reichsführera SA. W styczniu 1933 r., przed przejęciem władzy przez Hitlera, SA liczyły ok.

Pomocnik Historyczny „Trzecia Rzesza” (100072) z dnia 17.06.2013; III Rzesza w budowie; s. 33
Reklama