Kler prawosławny

Używane w języku polskim na określenie duchownego prawosławnego słowo pop (i popadia, jego żona) jest pejoratywne. W Polsce mówimy o księżach prawosławnych. Wyznawcy prawosławia w Rosji tradycyjnie zwracają się do duchownego per batiuszka, ojczulku. Tak samo jak w katolicyzmie, kler prawosławny tworzą diakoni, prezbiterzy i biskupi. Ważną i liczną grupą są mnisi żyjący w klasztorach. Mnisi i mniszki przechodzą obrzęd postrzyżyn i muszą żyć w celibacie. Biskup, najwyższy stopień w hierarchii duchownej, musi być mnichem. Przełożonych największych monasterów tytułuje się archimandrytami i mają prawo noszenia mitry, nakrycia głowy przypominającego cebulę (stąd tytuł mitrat). Duchowni o godności zwierzchniczej są tytułowani metropolitami i noszą białe nakrycia głowy z welonem, zwane kłobukiem, inni biskupi i mnisi noszą czarne kłobuki. Małżeństwo duchownych jest dopuszczalne, ale to żonaty mężczyzna przyjmuje święcenia, a nie ksiądz się żeni. Mężczyzna nieżonaty, który zostaje księdzem prawosławnym, nie może po święceniach zawrzeć małżeństwa, tak samo jak duchowny owdowiały lub rozwiedziony (rozwód jest dopuszczalny). Językiem liturgii jest (także w Polsce i innych krajach słowiańskich) język staro-cerkiewno-słowiański. Msze (służby) trwają znacznie dłużej niż msze rzymskokatolickie, mają bogatą oprawę, są śpiewane, ale bez instrumentów. Komunię przyjmuje się pod postacią chleba i wina. Szalenie ważną częścią prawosławia jest monastycyzm, życie kontemplacyjne w klasztornych wspólnotach męskich lub żeńskich. Najsłynniejszym klasztorem Rosji jest Ławra Troicko-Siergijewska (ławra to szczególnie ważny klasztor, w którym mnisi żyją w osobnych celach, ale mogą się także gromadzić w przepisanych momentach). Założycielem ławry był Sergiusz z Radoneża (1314–92), patron Rosji, święty i mistyk uważany za ojca monastycyzmu rosyjskiego. W epoce radzieckiej położone 70 km od Moskwy miasto Siergijew Posad, w którym znajduje się kompleks klasztorny, obejmujący także wiele cerkwi, w tym Trójcy Przenajświętszej, przemianowano na Zagorsk. W ławrze przez wieki zgromadzono skarby rosyjskiej sztuki religijnej i pielęgnowano kult świętego Sergiusza. Wyrosła ona na centrum duchowe rosyjskiego prawosławia, bastion ojczyzny, i jest ilustracją fuzji religii z tożsamością narodową Rosji. Tu żył malarz ikon Andriej Rublow, którego freski ozdabiają sobór troicki na terenie ławry. Tu odbywały się i odbywają sobory (zgromadzenia) Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Kompleks klasztorny Ławry Troicko-