Gwałtowna ekspansja. Historia powszechna zna niewiele przypadków tak gwałtownej ekspansji, jak podjęta przez Japonię w latach 30.–40. XX w. Jeszcze w 1931 r. w imperium japońskim sama Japonia zajmowała 56 proc. powierzchni (prawie 380 z 680 tys. km kw.) z 68 proc. ludności (65 z 90 mln). Przy czym owo imperium zbudowano w dość niedługim okresie – licząc od aneksji wysp Riukiu w 1879 r. Po wojnie z Chinami (1895 r.) przyłączono Tajwan, po wojnie z Rosją (1905 r.) Karafuto (pd. Sachalin) i płw. Kwantung w Mandżurii, w 1910 r. dokonano aneksji Korei, a po I wojnie światowej przejęto – formalnie jako mandat Ligi Narodów – kilka byłych kolonii niemieckich na Pacyfiku, zgrupowanych jako tzw. protektorat Mórz Południowych (jap. Nan’yō).
W ciągu kolejnych kilkunastu lat apetyty Japonii miały się jednak wielokrotnie powiększyć. Zajęcie Mandżurii w 1931 r. oraz rozpoczęta w 1937 r. inwazja na pozostałą część Chin oddały pod japońskie panowanie ok. 250–300 mln ludzi i ponad 2,3 mln km kw. Później, w ciągu kilku miesięcy 1942 r., zajęto Azję Południowo-Wschodnią – ponad 4 mln km kw. oraz 150 mln ludzi (w tym sojusznicza Tajlandia – 15 mln). W efekcie w ciągu dekady (1931–42) imperium Wschodzącego Słońca rozrosło się z 680 tys. do 6,5 mln km kw. powierzchni (i z 90 mln do ok. 0,5 mld ludzi), a udział w nim Japonii właściwej spadł do 10 proc. (terytorium) i 6 proc. (ludność).
Japońska lebensraum. Przyczyny tak przesadnej ekspansji (ang. overexpansion) w wykonaniu Japonii są trudniejsze do uchwycenia niż np. w przypadku ideologii lebensraum (przestrzeni życiowej) w III Rzeszy. Historycy najczęściej zwracają uwagę na dwie kwestie: przeludnienie oraz industrializację.