Na nowo odkrywana. Najpierw kolej miała przewozić towary i ludzi między miastami, ale szybko okazało się, że nadaje się idealnie do wykorzystania także wewnątrz coraz większych metropolii. Na przestrzeni lat pojawiło się bardzo wiele sposobów zastosowania kolei do transportu miejskiego. Dziś – po latach zastoju – pociągi jako alternatywę dla zakorkowanych ulic odkrywają też powoli polskie aglomeracje. Niestety, są mocno spóźnione, bo kolej w tkance miejskiej istnieje już od XIX w.
Metro
Metropolitan Railway. Nie powinno dziwić, że pierwsi na tym polu byli Brytyjczycy, skoro to przecież oni uchodzą za ojców kolei. W 1863 r. otworzyli podziemną linię łączącą najważniejsze londyńskie dworce, nazwaną Metropolitan Railway. Na początku miała zaledwie 6 km i liczyła 7 stacji. Londyn był wówczas już na tyle ciasny i trudny do przejechania, że rozwiązanie problemów transportowych widziano właśnie pod ziemią. Pierwsza linia metra w historii niczym nie przypominała dzisiejszych podziemnych kolejek, bo wagony ciągnęła wówczas lokomotywa parowa. Ta kolej metropolitalna miała za mało szybów wentylacyjnych, a problem zadymienia okazał się najpoważniejszym mankamentem, na który narzekali podróżni. Metro na parę zatem raczej nie stałoby się światowym hitem, ale ten problem udało się rozwiązać.
Także pod tym względem Brytyjczycy byli pierwsi. Również w Londynie, tyle że w 1890 r., powstała pierwsza linia metra głębokiego, której podstawą były lokomotywy elektryczne. Na owe czasy zastosowanie tej eksperymentalnej technologii okazało się prawdziwą rewolucją. Zniknął problem zadymienia, a metro dosyć szybko zaczęło stawać się podstawowym środkiem transportu miejskiego w najważniejszych wówczas światowych metropoliach.