Kolej niekonwencjonalna

Ekologiczna szybkość. Pomysłów na kolej przyszłości jest wiele, bo to właśnie ten środek transportu jest największym sojusznikiem w walce z globalnym ociepleniem. Pociągi już dziś wygrywają szybkością z samochodami, ale wciąż nie dorównują samolotom. Skoro są jednak od nich dużo bardziej ekologiczne, to jak je przyspieszyć, aby mogły konkurować z lotnictwem także na długich dystansach? Kolej (prawie) próżniowa Rura. Dla kolei konwencjonalnej ogromnym problemem jest – w miarę zwiększania tempa jazdy – opór powietrza. Można by go zminimalizować, budując długie rury, z których zostanie wypompowana większość powietrza. Ideałem byłoby osiągnięcie próżni, ale to rozwiązanie bardzo kosztowne, a do tego bardzo niebezpieczne w przypadku rozhermetyzowania. Zmniejszenie oporów powietrza pozwoliłoby rozwinąć prędkości nawet rzędu kilku tysięcy kilometrów na godzinę. Wówczas system próżniowego podróżowania okazałby się szybszy od samolotów, także na długich dystansach. Z drugiej strony trzeba znaleźć odpowiedź na pytania związane z bezpieczeństwem. Uszkodzenie takiej rury, w wyniku np. trzęsienia ziemi czy zamachu terrorystycznego, mogłoby mieć tragiczne skutki dla podróżujących. Osiąganie coraz niższego ciśnienia wymaga też skuteczniejszych, czyli droższych, pomp. Do rozwiązania pozostaje ponadto problem stacji. Trzeba znaleźć techniczne rozwiązania dla śluz, dzięki którym powietrze nie przedostawałoby się do rur. Naukowcy rozważają też różne systemy poruszania się pojazdów wewnątrz takich rur. Jedni zastanawiają się nad tworzeniem poduszki powietrznej pod kapsułą, inni optują za wykorzystaniem technologii magnetycznej. Hyperloop. Przykładem kolei próżniowej być może stanie się połączenie między Los Angeles a San Francisco. Jeśli wierzyć Elonowi Muskowi, amerykańskiemu miliarderowi i wizjonerowi, taka podróż potrwa zaledwie 35 min, gdyż dystans prawie 600 km pasażerowie pokonają z prędkością wynoszącą maksymalnie aż 1,2 tys. km/h. Musk zaprezentował dwa lata temu projekt o nazwie Hyperloop, co można by na język polski przetłumaczyć jako hiperpętla. Stwierdził wówczas, że to pomysł na zupełnie nowy środek transportu, chociaż najbliżej mu z pewnością właśnie do kolei – tyle że nie tej tradycyjnej, mknącej po szynach. Musk zlecił opracowanie nie tylko koncepcji, ale także kosztorysu pierwszej trasy; wiadomo też, że wkrótce jedna z firm Muska zbuduje doświadczalną rurę dla Hyperloop. W rozrzedzonym powietrzu wewnątrz rury (o ciśnieniu wynoszącym około jednej tysięcznej ciśnienia atmosferycznego) mają poruszać się specjalne kapsuły na poduszkach powietrznych. Jedna pomieści do 30 osób. Z powodu ich ograniczonych rozmiarów trzeba będzie podróżować w pozycji półleżącej, na pewno niezbyt komfortowej, ale skoro czas przejazdu ma być taki krótki, pasażerowie nie powinni narzekać. Hyperloop miałaby zostać zbudowana wzdłuż istniejącej autostrady, na specjalnych pylonach. Kosztowałaby zaledwie 6 lub 7,5 mld dol., w zależności od wybranego wariantu. W tym drugim, nieco droższym, kapsuły mogłyby transportować nie tylko ludzi, ale też towary. Musk utrzymuje, że dzięki niskiej cenie całej konstrukcji, a równocześnie dużemu zainteresowaniu klientów, bilety byłyby śmiesznie tanie – zaledwie 20 dol. Wielu ekspertów na taki projekt patrzy jednak sceptycznie i przewiduje, że, jak przy wszystkich wielkich inwestycjach, ostateczny koszt byłby wielokrotnie wyższy od zakładanego. Kolej magnetyczna Magnetyczna lewitacja. W przeciwieństwie do rur próżniowych taka kolej, zwana w skrócie Maglev (od angielskiego magnetic levitation), to już rzeczywistość, chociaż wciąż czekająca na upowszechnienie. Pociąg magnetyczny nie potrzebuje kół ani szyn. Wymaga jednak specjalnego toru, po którym porusza się, lewitując. Podstawowa zaleta tej technologii to możliwość osiągania bardzo dużych prędkości przy stosunkowo niskich kosztach eksploatacyjnych. Niestety, jest wyjątkowo droga w budowie i do tej pory większość krajów traktuje ją raczej jako kosztowną zabawkę niż realną alternatywę dla zwykłych pociągów. Czy to się zmieni? Japończycy na wyścigi z Niemcami. Dotąd najbardziej zaawansowane testy prowadzili w tej dziedzinie Japończycy i Niemcy. Już w 1975 r. padła granica 400 km/h, a w 1979 r. udało się przekroczyć 500 km/h. Obecny rekord wynosi 603 km/h i został ustanowiony w 2015 r. przez Japończyków. Najpierw wydawało się, że to właśnie Niemcy staną się światowymi liderami kolei magnetycznej. Doskonalili ją na swoim torze doświadczalnym w Emsland, a w 2001 r. udało im się sprzedać Transrapid (tak nazwali swój Maglev) do Szanghaju. Tam krótka linia połączyła lotnisko z miastem, stając się pierwszym w pełni komercyjnym zastosowaniem tej niezwykłej technologii. Chiński Transrapid. Na pokonanie 30 km Transrapid potrzebuje zaledwie 7–8 min. Rozwija prędkość do 430 km/h, chociaż w trakcie jazd testowych przekroczył nawet 500 km/h. Na krótkiej trasie kolej magnetyczna nie jest jednak w stanie w pełni pokazać swoich możliwości. Nie brakuje opinii, że Chińczycy postanowili ją zbudować raczej z powodów prestiżowych niż ekonomicznych. Maglev niemiecka. Sami Niemcy sądzili, że pierwszy komercyjny odcinek będzie idealną reklamą dla tej technologii, a wkrótce nadejdą kolejne zamówienia – z Państwa Środka i nie tylko. Spekulowano nawet o kolei magnetycznej łączącej dwie największe chińskie metropolie, czyli Pekin i Szanghaj. Niemieckie sukcesy skończyły się jednak na tej jednej transakcji. Chociaż wiele regionów w samych Niemczech rozważało budowę Transrapidu, ostatecznie żaden się na to nie zd