Na saskim dworze. Lucas Cranach naprawdę nosił całkiem inne nazwisko, możliwe nawet, że Sünder (niem. Grzesznik, bo i takie pojawia się wśród rozlicznych wersji, co byłoby bardzo niestosownym mianem dla mistrza obrazów religijnych). Nazwał się Cranachem od frankońskiego miasteczka Kronach, w którym przyszedł na świat w 1472 r. Malarstwa uczył się od ojca. Na przełomie stuleci osiedlił się w Wiedniu, gdzie zapoznał się z nowymi tendencjami w sztukach plastycznych. Na autora pięknych malowideł przedstawiających święte w eleganckich sukniach i sceny z Nowego Testamentu zwrócił uwagę elektor saski Fryderyk Mądry, który zatrudnił go w 1505 r. jako nadwornego malarza. Odtąd Cranach malował portrety władcy i członków jego rodziny, projektował gobeliny do jego rezydencji, szkicował wytworne stroje, upamiętniał książęce polowania, a ponieważ elektor był pobożny, także liczne Madonny, ołtarze i mnóstwo świętych. Cranach w ogóle malował dużo i szybko, zwłaszcza odkąd założył warsztat z pomocnikami wykonującymi mniej istotne części malowideł. Obok budujących obrazów dla Fryderyka tworzył portrety szacownych mieszczan i sceny mitologiczne: nagie Wenery obok nagich Ew kuszonych przez węże, nagie gracje obok wytwornie odzianych Judyt. To wszystko malował przez całe swoje długie życie. Ale był też Cranach niestrudzonym propagandystą reformacji: wykonał niezliczone ryciny, aby niosły w tysiącach kopii przesłanie Marcina Lutra i współpracowników. U boku Lutra. Nie wiadomo dokładnie, kiedy poznał Lutra. W roku, kiedy ten przybył do Wittenbergi, Cranach otrzymał od zadowolonego z jego usług elektora tytuł szlachecki i zaprojektował sobie herb – skrzydlatego węża w koronie. W 1520 r. Luter został ojcem chrzestnym córki malarza; w tym samym roku Cranach wykonał jego portret – miedzioryt przedstawiający szczupłego mnicha z tonsurą. Z listów, które pisał Luter do Cranacha z Wormacji i Wartburga w 1521 r., przebija zaufanie, jakie można mieć tylko do wypróbowanego przyjaciela. Niedługo później powstał olejny portret Lutra zmuszonego ukrywać swoją tożsamość po sejmie wormackim: z ciemną czupryną, brodą i melancholijnym spojrzeniem. Odkąd Luter wrócił w 1522 r. do Wittenbergi, jego przyjaźń i współpraca z Cranachem były zawsze bardzo intensywne. W 1525 r. Cranach był świadkiem na ślubie Lutra z Katarzyną von Bora, która przez dłuższy czas mieszkała w jego obszernym domu, rok później ojcem chrzestnym ich pierworodnego. To dzięki obrazom Cranacha wiemy, że Katarzyna miała rude włosy i delikatne rysy twarzy, znamy twarze starych rodziców Lutra, wiemy, że starzejąc się, upodabniał się fizycznie do ojca. Luter udzielał ślubu synowi Cranacha, potem pocieszał malarza, gdy ten stracił dziecko. I poprosił go o wykonanie ilustracji do swego przekładu Biblii, dzięki któremu dzieła Cranacha przez pokolenia oglądane były w setkach tysięcy niemieckich domów. Ikony ruchu reformacyjnego. Obrazy religijne, w których był specjalistą, miały unaocznić nowe podejście do wiary i łaski: Maria bez aureoli, Jezus obdarowujący bezgraniczną łaską ludzi, egalitarna Ostatnia Wieczerza przy okrągłym stole. Dodajmy dla porządku, że zamówienia na obrazy religijne o treści tradycyjnie katolickiej Cranach wówczas też realizował, ale oczywiście malował ich mniej, odkąd zmarł główny zleceniodawca