Pomocnik Historyczny

Jan Łaski

Jan Łaski na portrecie z epoki Jan Łaski na portrecie z epoki Forum
Jest najbardziej rozpoznawalną postacią w dziejach polskiej reformacji w skali europejskiej.

Edukacja duchownego. Należał do rodziny, która od połowy XV w. osiągnęła oszałamiającą karierę, włącznie ze stanowiskami senatorskimi i prymasostwem Polski, a w połowie XVI w. za sprawą nietrafionych decyzji politycznych utraciła niemal wszystko. Jan Łaski (w przestrzeni europejskiej bardziej znany jako Joannes a Lasco) urodził się w 1499 r. w Łasku, zm. 8 stycznia 1560 r. w Pińczowie. Zgodnie z wolą stryja – prymasa, także Jana – został skierowany w stronę kariery duchownej. Studia rozpoczął w drugiej dekadzie XVI w. w Wiedniu i we Włoszech pod kątem prawa kanonicznego, humanizmu i filologii. Kilka lat później wyjechał do Bazylei, gdzie mieszkał w domu Erazma z Rotterdamu, od którego odkupił bezcenny księgozbiór, pozostawiając mu go w dożywotne użytkowanie. Część trafiła do Polski za pośrednictwem Frycza Modrzewskiego, część uległa zagładzie w kolejnych perypetiach Łaskiego.

Po stronie reformacji. W okresie edukacji i później poznał wiele ważnych postaci europejskiej reformacji, głównie ze strefy południowoniemieckiej i szwajcarskiej, w tym Kalwina i Melanchtona. Koniec studiów przyniósł mu znaczące awanse w Kościele w Polsce i w administracji królewskiej. Awanturnicza polityka brata na Węgrzech przywiodła rodzinę na kres upadku i Łaski zadeklarował się po stronie reformacji (chociaż potem – przejściowo – ogłaszał swój katolicyzm, aby nie utracić dochodów wynikających z jego funkcji kościelnych).

W Niemczech i Anglii. Od 1540 r. przebywał w Niemczech i został po kilku latach powołany na stanowisko efora we Fryzji i ewangelickiego proboszcza w Emden. Zwalczał w tych funkcjach wpływy katolickie i anabaptystyczne, wprowadzając znaczące zmiany liturgiczne i formułując lokalny katechizm.

Pomocnik Historyczny „Marcin Luter i reformacja” (100123) z dnia 11.09.2017; Reformacja; s. 62
Reklama