Pomocnik Historyczny

„Korona nie umiera”

Królewski ceremoniał Jagiellonów

Chrzest Władysława III Warneńczyka na obrazie Jana Matejki, 1881 r. Chrzest Władysława III Warneńczyka na obrazie Jana Matejki, 1881 r. Zbigniew Doliński / Muzeum Narodowe w Warszawie
Symboliczne znaczenie dworskich ceremonii.
Intronizacja Aleksandra Jagiellończyka, iluminacja Kodeksu Baltazara Behema, XVI w.Biblioteka Narodowa Intronizacja Aleksandra Jagiellończyka, iluminacja Kodeksu Baltazara Behema, XVI w.

Koronacja. Jagiellonowie realną władzę obejmowali dopiero w momencie koronacji królewskiej. Od 1320 r. aż po XVIII stulecie odbywała się ona w katedrze krakowskiej. Ceremonia była obrzędem publicznym. Dokonywała się z udziałem nie tylko dostojników duchownych i świeckich, ale także tłumów, które mogły się pomieścić w świątyni. Była spektaklem, w którym ogromną rolę odgrywało zarówno słowo (np. wypowiadane przez elekta), jak i gesty, obrazy, dźwięk oraz barwa ubiorów i dekoracji. Główną rolę w tym spektaklu odgrywał władca, ale ważnymi aktorami byli wszyscy uczestnicy. To właśnie oni, po pytaniu arcybiskupa: „Chcecie temu księciu i władcy poddać się i jego rozkazów słuchać?”, odpowiadali głośno: „Radzi! Radzi! Radzi!”.

Koronację poprzedzała pielgrzymka elekta do kościoła na Skałce, według tradycji miejsca męczeństwa św. Stanisława. W ten symboliczny sposób przyszły król przepraszał za czyn poprzednika, Bolesława Szczodrego, który zabił biskupa. Dzień później, w niedzielę, odbywała się w katedrze właściwa koronacja, czyli msza, którą – od pewnego czasu przed ołtarzem św. Stanisława – odprawiał arcybiskup gnieźnieński. Elekt składał podczas niej przysięgę koronacyjną, w której zobowiązywał się, że będzie przestrzegał praw i że nie uszczupli granic królestwa. Następowało później namaszczenie pomazańca olejami świętymi, a także przekazanie mu insygniów władzy: miecza, naramiennika, płaszcza i pierścienia, a także wręczenie berła i jabłka oraz nałożenie na głowę korony. Po tych czynnościach następowała intronizacja, czyli zajęcie tronu przez nowego króla. Na zakończenie ceremonii monarcha pasował nowych rycerzy. Dopełnieniem uroczystości była uczta wyprawiana na wawelskim zamku, podczas której urządzano także turnieje rycerskie.

Pomocnik Historyczny „Jagiellonowie” (100125) z dnia 16.10.2017; Epoka i dynastia; s. 40
Oryginalny tytuł tekstu: "„Korona nie umiera”"
Reklama