Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Pomocnik Historyczny

27. Czy ewakuacja rządu polskiego do Rumunii była zdradą?

Szosa do granicznych Zaleszczyk, wrzesień 1939 r. Szosa do granicznych Zaleszczyk, wrzesień 1939 r. AN
Ignacy Mościcki, prezydent RP w latach 1926–39.AP Ignacy Mościcki, prezydent RP w latach 1926–39.

Zarzut ten padał najpierw ze strony przeciwników sanacyjnego rządu, a potem ze strony komunistycznego reżimu. Nie był też obcy wielu Polakom, którym przyszło cierpieć pod jarzmem okupacji. Ewakuacja prezydenta i rządu polskiego do Rumunii wieczorem 17 września 1939 r. była jednak wymuszona niemożliwością dalszego pozostawania na terytorium II Rzeczpospolitej, podbijanej przez wojska niemieckie i sowieckie. Dzięki ucieczce za granicę udało się zachować ciągłość władzy państwowej i odbudować jej struktury na uchodźstwie, najpierw we Francji, a potem w Wielkiej Brytanii. Pozostanie przez prezydenta, rząd, a nawet naczelnego wodza w Polsce służyłoby jedynie III Rzeszy i ZSRR.

Szybkość i skala niemieckich sukcesów po przełamaniu polskiej obrony w bitwie granicznej zaskoczyły nie tylko społeczeństwo, ale i osoby kierujące państwem. Po pięciu dniach od napaści niemieckiej wobec zagrożenia Warszawy zaszła konieczność ewakuacji rządu i poszczególnych ministerstw na wschód przez Lublin do Brześcia nad Bugiem, a następnie na południe w kierunku granicy z Rumunią. Jednak pośpieszna i nieprzygotowana ewakuacja rządu, prezydenta i naczelnego wodza doprowadziły do chaosu w kierowaniu państwem, a przede wszystkim armią.

W obliczu nadciągającej przegranej i to jeszcze przed sowiecką napaścią rozpoczęto 9 września rozważania nad ewentualnym wyjazdem najwyższych władz państwowych do Rumunii, aby, korzystając z prawa przejazdu, udać się następnie do Francji i kontynuować walkę. Polskę i Rumunię wiązał układ o przymierzu obronnym i tajna konwencja wojskowa zobowiązująca oba kraje do okazania sobie wzajemnej pomocy w razie agresji ze strony ZSRR. Przyjazna Rumunia dawała też możliwość otrzymania przez Polskę pomocy francuskiej w przypadku zablokowania na Bałtyku dostaw z zachodu.

Pomocnik Historyczny „100 pytań na 100 lat” (100134) z dnia 09.07.2018; II wojna światowa; s. 33
Reklama