Pomocnik Historyczny

66. Czy można oceniać Władysława Gomułkę pozytywnie jako bohatera narodowego 1956 r.?

Centralne dożynki na Stadionie Dzięsięciolecia (w ciemniejszym płaszczu Władysław Gomułka, w jaśniejszym – premier Józef Cyrankiewicz), Warszawa, wrzesień 1963 r. Centralne dożynki na Stadionie Dzięsięciolecia (w ciemniejszym płaszczu Władysław Gomułka, w jaśniejszym – premier Józef Cyrankiewicz), Warszawa, wrzesień 1963 r. EAST NEWS

Tak był przynajmniej, jako bohater, oceniany przez wielu Polaków w 1956 r. Nigdy też żaden inny przywódca rządzący Polską w latach 1945–89 nie był tak silnie aprobowany jak Władysław Gomułka w Październiku ’56. Można to zobaczyć na starych kronikach filmowych pokazujących wielki wiec pod warszawskim Pałacem Kultury z 24 października. To na nim kilkusettysięczny tłum mieszkańców Warszawy śpiewał nowemu I sekretarzowi partii „Sto lat”. Ale też były i inne przejawy akceptacji dla Gomułki. Paryska „Kultura” Jerzego Giedroycia uznała fakt, że oto komunista w trudnych, wręcz dramatycznych warunkach reprezentuje z powodzeniem polską rację stanu. Także prymas Stefan Wyszyński udzielił wsparcia Gomułce, zachęcając wiernych do pójścia do wyborów, o co ten apelował. Za humorystyczną, aczkolwiek symptomatyczną, uznać można wypowiedź z grudnia 1956 r. Leopolda Tyrmanda, zapiekłego antykomunisty, od lat walczącego z reżimem w swoim stylu (choćby poprzez ostentacyjne noszenie czerwonych skarpetek). Zapytany, co mu się w Gomułce nie podoba, stwierdził, że tylko krawat.

Oznak uznania, wdzięczności i nadziei nie brakowało w różnych środowiskach i grupach społecznych. Widziano w Gomułce bohatera, który przełamywał polski stalinizm, zapowiadał wielką przemianę, normalizację, socjalizm z ludzką twarzą. Na jego rzecz przemawiała narastająca legenda komunisty, który chciał iść „narodową drogą” do socjalizmu, który przeciwstawił się w 1948 r. Józefowi Stalinowi i który spędził z tego powodu kilka lat w więzieniu. Który też odważnie, krytycznie oceniał stalinizm jako system, czemu dał najpełniejszy wyraz na VIII Plenum KC PZPR w obszernym przemówieniu. Zostało ono natychmiast powielone w nadzwyczajnych dodatkach do gazet, czytane było powszechnie i z entuzjazmem.

Pomocnik Historyczny „100 pytań na 100 lat” (100134) z dnia 09.07.2018; PRL; s. 72
Reklama