Pomocnik Historyczny

82. Czy system PRL był we wszystkim jednoznacznie zły?

Cegiełka o wartości 10 zł na budowę tzw. tysiąclatek. Cegiełka o wartości 10 zł na budowę tzw. tysiąclatek. Forum
Uroczyste otwarcie jednej z warszawskich szkół zbudowanych na tysiąclecie państwa polskiego.Forum Uroczyste otwarcie jednej z warszawskich szkół zbudowanych na tysiąclecie państwa polskiego.

Trudno inaczej niż za jednoznacznie zły uznawać stan, w którym Polska była pozbawiona suwerenności, a jednocześnie panowała w kraju dyktatura sprawowana przez jedną partię, i to zależną od ZSRR. Ten stan rzeczy został narzucony sowiecką przemocą w 1944/45 r. przez represje wymierzone w Armię Krajową (organizującą walkę z okupantem przez czas okupacji niemieckiej), a także niedopuszczenie do normalnej działalności zakorzenionych w Polsce ruchów ideowych i politycznych od prawicy do demokratycznej lewicy. Nawet jeśli część z nich mogła w ograniczony sposób działać w okresie 1945–47, to następnie zostały one spacyfikowane. Polska pozostała przez następne dziesięciolecia pod dyktaturą jednej partii, kontrolującej aparat państwa i jego instytucje, życie społeczne, gospodarcze, kulturalne, obieg prasy, zakres wolności osobistej obywateli. Do 1956 r. będzie trwało narzucanie monopolu władzy także przez szerokie represje i zastraszanie obywateli. Po 1956 r. formy kontroli nad społeczeństwem złagodniały, ale monopol jednej partii uważano za najważniejszą cechę ustroju do 1989 r.

Ten system był złem, jak każda dyktatura. Co powiedziawszy, można wskazać na pewne korzyści, które Polska osiągnęła na skutek jego zaprowadzenia.

Gdyby w powojennej Polsce nie zapanowała dyktatura lekceważąca prawo własności, odbudowanie kraju z powojennych zniszczeń byłoby bardzo trudne, o ile w ogóle możliwe. Dotyczy to Warszawy, gdzie zlekceważenie praw dawnych właścicieli ruin leżących na działkach należących prawnie do konkretnych osób umożliwiło dowolne nimi gospodarowanie – wywóz gruzów, rozebranie resztek domów, wytyczenie nowych ulic, wzniesienie nowych budowli. Analogicznie postępowano w całym kraju z zakładami przemysłowymi, swobodnie przenosząc maszyny, urządzenia, byle uruchomić produkcję.

Pomocnik Historyczny „100 pytań na 100 lat” (100134) z dnia 09.07.2018; PRL; s. 88
Reklama