Pomocnik Historyczny

Cesarzowa i wampiry

Bizancjum w popkulturze

Irena Papas jako Teodora w filmie Raccarda Fredy z 1954 r. Irena Papas jako Teodora w filmie Raccarda Fredy z 1954 r. BEW
Po upadku Konstantynopola Bizancjum trafiło do literatury i kultury popularnej jeszcze szybciej niż do teorii politycznych i historiozoficznych.
Sarah Bernhardt, aktorka; jej Teodora (na fot.) w sztuce Victoriena Sardou wykreowała pod koniec XIX w. modę na Bizancjum.Alamy Sarah Bernhardt, aktorka; jej Teodora (na fot.) w sztuce Victoriena Sardou wykreowała pod koniec XIX w. modę na Bizancjum.

Z Bizancjum do Disneylandu. Europejskie wakacje Walta Disneya miały poważne konsekwencje dla Disneylandu. W czasie tej podróży Amerykanin trafił do Bawarii, gdzie zachwycił się zamkiem Neuschwanstein zbudowanym przez Ludwika II Bawarskiego. Władca ten, nazywany bajkowym królem (Märchenkönig), był skoligacony z władcą nowożytnej Grecji – jego wujem (i ojcem chrzestnym) był Otto I Wittelsbach. Ludwik interesował się sztuką bizantyńską – pasja króla znalazła wyraz w kilku projektach, a najbardziej znanym z nich była sala tronowa zamku Neuschwanstein, wzorowana na wnętrzu konstantynopolitańskiej świątyni Mądrości Bożej. Z kolei sama bawarska budowla stała się modelem dla zamku Śpiącej Królewny, który jest dzisiaj częścią zarówno Disneylandu w Kaliforni, jak i w Hongkongu. Tym samym Bizancjum, nawet jeśli bardzo pośrednio, trafiło do stolicy światowej kultury popularnej.

Ale bizantyńskie inspiracje w kulturze popularnej pojawiły się na długo przed erą Myszki Miki.

Pierwsze echo szoku. Bodaj pierwszym tekstem inspirowanym Bizancjum była katalońska powieść „Tirant Biały” Joanota Martorella, wydana pośmiertnie w 1490 r. Dzisiaj określilibyśmy ją mianem historii alternatywnej, bo część przygód rycerza dotyczy walki z Turkami, zakończonej restytucją cesarstwa bizantyńskiego. Takiej wersji wydarzeń towarzyszą fantastyczne postaci – Armenius, Wielki Sułtan Babilonu wysyła posłańców na konstantynopolitański dwór, bizantyński cesarz tańczy z królową Morganą, a król Artur wygłasza umoralniające pogadanki. „Tirant” był więcej niż tylko literacką zabawą, był echem szoku, jaki w mieszkańcach Europy wzbudził podbój Konstantynopola przez wojska Mehmeda II. Na podstawie utworu nakręcono w 2006 r.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Bizancjum” (100145) z dnia 11.03.2019; Bizancjum cz. III; s. 129
Oryginalny tytuł tekstu: "Cesarzowa i wampiry"
Reklama