Etyczny kapitalizm. W początkach okresu Meiji młody samuraj Shibusawa Eiichi, który dopiero co wrócił z wyprawy po Europie, został mianowany członkiem Ministerstwa Finansów i zainicjował pierwsze reformy gospodarcze w zachodnim stylu. Powszechnie znany jako ojciec japońskiego kapitalizmu, był twórcą kluczowych instytucji, takich jak tokijska giełda i Japońska Izba Przemysłowo-Handlowa, oraz pierwszego komercyjnego banku, który uczestniczył w powołaniu do życia 500 spółek (wiele funkcjonuje do dziś). Shibusawa przyczynił się również do powstania regulacji umożliwiających działalność spółek akcyjnych oraz funkcjonowania systemu monetarnego i emisji banknotów.
Równie ważne były jego dążenia do rozwoju etyki biznesowej i harmonii społecznej. Shibusawa dawał osobisty przykład poprzez pozbywanie się większościowego udziału w powoływanych przez siebie spółkach oraz działalność filantropijną na rzecz edukacji i służby zdrowia. Japonia – w jego wizji – miała się stać krajem dobrobytu generowanego przez wielkie, społecznie zaangażowane przedsiębiorstwa, a nie państwem wielkich kapitalistów i wyzysku. Ślady filozofii Shibusawy widać do dziś w strukturze i charakterze rodzimej gospodarki.
Powojenna odbudowa. Po klęsce Japonii w II wojnie światowej władze okupacyjne rozpoczęły demilitaryzację oraz szeroko zakrojone reformy społeczno-gospodarcze. Japonia borykała się ze spłatą reparacji wojennych, gwałtownym wzrostem bezrobocia spowodowanym masowym napływem repatriantów, ograniczeniem produkcji w kluczowych gałęziach przemysłu oraz szalejącą inflacją. Niezadowolenie społeczne znajdowało ujście w masowych demonstracjach. W obliczu szybko rosnących wpływów ugrupowań socjalistycznych i komunistycznych władze okupacyjne zdelegalizowały dużą część organizacji związkowych oraz przeprowadziły czystki w sektorze państwowym i prywatnym.