O odprawie posłów czyli kto zajmował się polityką zagraniczną
Polityka zagraniczna
Geopolityka. Rozległy obszar oraz niewątpliwy potencjał militarny i polityczny Rzeczpospolitej Obojga Narodów sprawiały, że państwo to przez długi czas było aktywnym podmiotem polityki międzynarodowej. Samo prowadziło akcje dyplomatyczne, bywało też obszarem niezwykle wzmożonej aktywności zagranicznych dyplomatów, jak to się działo choćby w okresie bezkrólewi.
Drugim niezwykle istotnym czynnikiem geopolitycznym determinującym politykę zagraniczną była zmiana granic dokonana aktem unii lubelskiej. Po przyłączeniu do Korony ziem na południowym wschodzie (wchodzących dotychczas w skład Wielkiego Księstwa) Królestwo Polskie bezpośrednio sąsiadowało z Rosją. Fakt ten znacząco wpłynął na zmianę kierunków i sfer aktywności dyplomacji.
Dyplomacja królewska, nadzór senacki – teoria. Uchwalone w 1573 r., w czasie pierwszego bezkrólewia, artykuły henrykowskie w swym założeniu mocno zmieniały możliwości prowadzenia samodzielnej dyplomacji przez monarchę. Dotychczas ster prowadzenia bieżącej polityki zagranicznej dzierżyli Jagiellonowie. To królowie decydowali o kierunkach i charakterze działań dyplomatycznych, wysyłanych poselstwach, odpowiedziach udzielanych legacjom zagranicznym. Teraz nic w tym zakresie nie mogło się odbywać bez „rady rad koronnych [senatu] obojga narodu, spraw sejmowi należących niczym nie naruszając”. Także tylko po konsultacji z senatem król mógł podjąć decyzję o przyjęciu na służbę Rzeczpospolitej obcych posiłków wojskowych i o wysyłaniu za granicę wojsk polsko-litewskich, a nawet zezwoleniu na prowadzenie zaciągów na terytorium państwa. Senat stać się miał więc stanem sejmowym współpodejmującym wraz z królem decyzje w polityce zagranicznej i, jak to wynika z zapisów o senatorach rezydentach, w swoisty sposób miał kontrolować władcę także w dziedzinie dyplomacji.