„Ściśnionemu Wiedniowi swobodę jego przywrócić”
Odsiecz wiedeńska
Kręta droga cesarstwa do sojuszu. Agresywna polityka wielkiego wezyra (najważniejszego z ministrów sułtana) Imperium Osmańskiego Kara Mustafy doprowadziła do zbliżenia stanowisk Rzeczpospolitej i Świętego Cesarstwa Rzymskiego pod panowaniem Habsburgów. Wyrazem ocieplenia stosunków było trzymanie do chrztu Aleksandra Sobieskiego (drugiego z synów pary królewskiej) w 1678 r. przez przedstawicieli cesarza i papieża. Trzy lata później zakończenie wojny Porty (jak zwano państwo tureckie) z Moskwą dało Turkom nowe możliwości działania. Europa zadała sobie pytanie: ruszą na Kraków czy na Wiedeń?
Dwór wiedeński długo nie był zainteresowany zawarciem militarnego przymierza z Sobieskim. Po podpisaniu pokoju z Francją i Szwecją (traktaty w Nijmegen, 1679) mógł przerzucić swoje wojska na Węgry, co wzmacniało pozycję Wiednia w rozmowach z sułtanem Mehmedem IV. Po nieudanej misji w Stambule polskiego posła, wojewody Jana Gnińskiego, dominował pogląd, iż wezyr skieruje siły na Kraków. I choć na dworze wiedeńskim dojrzewała myśl o zbliżeniu z Sobieskim, czekano na rozwój wypadków.
Mimo wysiłków rezydenta cesarskiego w Stambule Alberta Caprary, aby skierować uderzenie Turków na Polskę, w czerwcu 1682 r. stało się jasne, że atak pójdzie bezpośrednio na Wiedeń. Od tego momentu strona austriacka zaczęła poważniej podchodzić do podpisania z Janem III sojuszu odporno-zaczepnego przeciwko Turcji. Zanim jednak Leopold I wysłał posłów do Warszawy, sondował możliwości zawarcia trwałego rozejmu z Ludwikiem XIV. Gdy wojska francuskie zajęły Strasburg i Casale (wrzesień 1681), cesarz zaczął obawiać się, że będzie musiał prowadzić działania na dwóch frontach jednocześnie: nad Renem i na Węgrzech. Tym bardziej że sułtan porozumiał się z przywódcą powstańców węgierskich Imre Thökölim, walczącym z dominacją Habsburgów.