1. Kiedy wybuchła II wojna światowa?
Dla Polaków data wydaje się oczywista: 1 września 1939 r. To wtedy Hitler zbrojnie najechał swego sąsiada, łamiąc wszelkie pakty (wcześniej, przy zaborze Austrii, Kłajpedy i podziale Czechosłowacji próbował dbać o pozory i zyskiwać, choćby wymuszoną, zgodę na te akty).
Ale zdaniem wielu zachodnich historyków, 1 września zaczął się jedynie konflikt lokalny, który przerodził się w wojnę europejską 3 września, gdy Wielka Brytania i Francja stanęły w obronie Polski. Tak to traktuje m.in. Richard Overy. Kolonie brytyjskie przystąpiły do wojny 10 września. Dla Rosjan tzw. Wielka Wojna Ojczyźniana zaczęła się 21 czerwca 1941 r., z chwilą najazdu Hitlera na ZSRR, a dla Stanów Zjednoczonych wojna wybuchła 7 grudnia 1941 r., po ataku Japończyków na bazę Pearl Harbor.
Jeszcze inna jest perspektywa dalekowschodnia. Cytowany przez nas Czang Kaj-szek zanotował w swym diariuszu: „Z japońską inwazją na Chiny zaczęła się druga wojna światowa”. Przypomnijmy, że chodziło o 1931 r.
2. Jak długo broniła się Polska?
Wojnę obronną Polski zwie się popularnie kampanią wrześniową. Trwała ona do 5 października, kiedy ostatnie zwarte oddziały WP złożyły broń pod Kockiem.
Pierwszą fazą wojny była bitwa graniczna. Mimo kilku znakomitych epizodów – choćby pod Mokrą czy Mławą – Polacy przegrali ją w ciągu 5 dni. Na północy XIX korpus pancerny Guderiana już 3 września dotarł do Wisły, odcinając w Borach Tucholskich część sił Armii Pomorze oraz obronę wybrzeża. II korpus 4 Armii dotarł do Bydgoszczy. 3 Armia, uderzająca z Prus Wschodnich, mimo początkowej porażki na pozycji mławskiej, przebiła się przez styk Armii Modlin i Samodzielnej Grupy Operacyjnej Narew i wyszła częścią sił na twierdzę modlińską, gros zaś kierując na wschodnie przedpola Warszawy.