Pomocnik Historyczny

W dorzeczu Odry

Granice Śląska

Śląsk na mapie z 1645 r. Śląsk na mapie z 1645 r. Universität Oldenburg
Geograficzne i historyczne granice.
Śląsk w I poł. XIV w.Marek Sobczak/Polityka Śląsk w I poł. XIV w.

Granice. Decydującą rolę w ukształtowaniu granic Śląska odegrało położenie w dorzeczu górnej i środkowej Odry. „Podobnie jak drzewko oskrzeli doprowadza do płuc powietrze, tak i system rzeczny Odry rozprowadził element osadniczy aż do najdalszych dogodnych dla osadników zakątków Śląska” – pisał Władysław Semkowicz w pierwszym tomie „Historii Śląska”. Liczne dopływy rzeki wpłynęły tym samym na integrację ziem śląskich w jedno zwarte terytorium.

Południowa rubież Śląska opierała się na Sudetach, formując jedną z najstarszych i najtrwalszych granic w Europie. Łańcuch górski, o którym wspomina już Klaudiusz Ptolomeusz ok. 150 r. n.e., był jednocześnie polityczną linią oddzielającą Śląsk od Czech i Moraw. Opawszczyzna oraz ziemia cieszyńska – mimo zmieniającej się przynależności państwowej – nigdy nie przestały być uznawane za Śląsk.

Najwięcej sporów budziła zachodnia rubież regionu. Pod względem geograficznym wyznaczała ją linia Nysy. Względy historyczne – zwłaszcza wojny, jakie pierwsi Piastowie toczyli z cesarstwem – sprawiły jednak, że granica między Śląskiem a Saksonią (i Łużycami) ustaliła się na linii Kwisy oraz Bobru (tak również przebiegała granica diecezji wrocławskiej).

Położona na północnym zachodzie ziemia lubuska była terytorium spornym między Śląskiem a Wielkopolską, ale w połowie XIII w. na trwałe odpadła od Polski. Najbardziej na północ wysuniętą częścią Śląska pozostał Świebodzin, który aż do podboju tej prowincji przez Prusy w XVIII w. zachowywał z Polską łączność terytorialną, będąc swoistą śląską enklawą na terenie Brandenburgii. Historyczny Śląsk sięgał więc aż za Zieloną Górę oraz Krosno.

Geograficzną granicę z Wielkopolską wyznaczała dolina Baryczy.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Śląska” (100153) z dnia 05.08.2019; Śląskie średniowiecze; s. 14
Oryginalny tytuł tekstu: "W dorzeczu Odry"
Reklama