Pomocnik Historyczny

Śląska dzielnica Piastów

Henryk Brodaty, jeden z najpotężniejszych władców z linii śląskich Piastów wraz z żoną Jadwigą (przyszłą świętą, oboje w środku) i dziećmi, od lewej: Gertrudą, Agnieszką, Zofią, Konradem Kędzierzawym, Henrykiem II Pobożnym i Bolesławem; fresk z XIV w. Henryk Brodaty, jeden z najpotężniejszych władców z linii śląskich Piastów wraz z żoną Jadwigą (przyszłą świętą, oboje w środku) i dziećmi, od lewej: Gertrudą, Agnieszką, Zofią, Konradem Kędzierzawym, Henrykiem II Pobożnym i Bolesławem; fresk z XIV w. Alamy
W dobie piastowskiego rozbicia dzielnicowego zaczął kształtować się unikatowy dla Śląska charakter, a jego historia podążać innym niż reszta ziem polskich torem.
Władysław II Wygnaniec, najstarszy syn Bolesława Krzywoustego, założyciel śląskiej linii Piastów; rycina z XVIII w.AN Władysław II Wygnaniec, najstarszy syn Bolesława Krzywoustego, założyciel śląskiej linii Piastów; rycina z XVIII w.

Rodowód Piastów śląskich. Ponieważ książę Bolesław Krzywousty został obdarowany licznym potomstwem, musiał uregulować stosunki władzy w państwie, by zapewnić mu ciągłość. Rozwiązaniem był akt sukcesyjny, nazywany również testamentem, uchwalony na jednym z wieców prawdopodobnie ok. 1117 r. Na jego mocy każdy z synów władcy otrzymywał osobną dzielnicę, która zapewniała mu odpowiednie dochody oraz prestiż. Najstarszy z potomków miał pełnić rolę księcia zwierzchniego i odpowiadać za jedność królestwa. Takie rozwiązanie nie było w ówczesnej Europie rzeczą niespotykaną. Przed Polską zasadę senioratu, na mocy której władza zwierzchnia w kraju należała do (kolejno) najstarszego z synów władcy, wprowadzono pod koniec XI w. w Czechach oraz na Rusi.

Po śmierci Krzywoustego w 1138 r. Śląsk trafił w ręce jego najstarszego syna Władysława, który był wychowywany na następcę i zdobywał doświadczenie polityczne u boku ojca. Władysławowi przypadła również tzw. dzielnica senioralna, czyli Małopolska, wraz ze zdobytym niedawno Pomorzem. Pozostali bracia otrzymali: Bolesław IV Kędzierzawy – Mazowsze, Mieszko III Stary – Wielkopolskę, nieletni Henryk – ziemię sandomierską; ziemia sieradzka stała się zaś częścią oprawy wdowiej księżnej Salomei, która sprawowała również opiekę nad najmłodszym z synów Bolesława, Kazimierzem.

Ów podział nie utrzymał się długo. Już w 1144 r. między książętami wybuchła wojna. Zasadniczą linię podziału w tym konflikcie wyznaczały więzy krwi: Bolesław oraz Mieszko, synowie wspomnianej Salomei, drugiej żony Krzywoustego, sprzymierzyli się przeciw Władysławowi, którego matką była Rusinka Zbysława. Po stronie juniorów opowiedział się również Piotr Włostowic z rodu Łabędziów, którego można nazwać pierwszym znanym śląskim możnowładcą.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Śląska” (100153) z dnia 05.08.2019; Śląskie średniowiecze; s. 24
Reklama