Pomocnik Historyczny

Śląski modernizm

Modernistytczna architektura na Śląsku

Hala Stulecia, Wrocław. Hala Stulecia, Wrocław. Forum
Dziesięć najciekawszych przykładów architektury nowoczesności (do 1939 r., wybór autorski).
Hala Stulecia, Wrocław, wnętrze.Forum Hala Stulecia, Wrocław, wnętrze.

Śląsk ma znakomite, wielokulturowe tradycje modernistyczne i jest to wciąż żywe dziedzictwo; m.in. dzięki niemu współcześni architekci z tego regionu wypracowali sobie tak mocną pozycję w kraju. Łączyły się na Śląsku moderna polska i niemiecka, nowoczesny klasycyzm i narodowa wersja art déco z kosmopolityczną awangardą i radykalnym funkcjonalizmem, co skutkowało bogactwem i zróżnicowaniem. To nie tylko prywatne wille, ale też monumentalna architektura władzy i ascetyczne kościoły. Działały tu wybitne osobowości, m.in. Hans Poelzig, Erich Mendelsohn, Dominikus Böhm, Adolf Szyszko-Bohusz, Tadeusz Michejda czy Karol Schayer. To na Śląsku powstawały jedne z pierwszych w Polsce wieżowców, modelowe osiedla promujące nowoczesne budownictwo. Katowice mają swój Szlak Moderny, Wrocław – Halę Stulecia, obiekt światowego dziedzictwa UNESCO, ale każde większe śląskie miasto ma się pod tym względem czym pochwalić. Dlatego też wybór zaledwie 10 obiektów był niezmiernie trudny. Zwłaszcza że aby uczynić go względnie reprezentatywnym, oprócz walorów architektonicznych budynków trzeba było uwzględnić różne nurty w obrębie modernizmu, najważniejsze osobowości wśród twórców, a także możliwie wiele ośrodków. Szersze spojrzenie lepiej oddaje napięcia, jakie rysowały się w społeczeństwie pierwszych dekad XX w. Pozwala z budynków odczytywać zawirowania historii regionu, dostrzec w nich nie tylko otwartość na innowacje, ale również poszukiwania narodowej tożsamości.

Hala Stulecia, Wrocław

Ten monumentalny budynek „ze światła i szkła”, z audytorium dla 6 tys. widzów, przykład wczesnego modernizmu, został zaprojektowany przez Maxa Berga jako miejsce targów i masowych imprez. Miał pomóc miastu osiągnąć pozycję ważnego centrum handlowego. Okazją do wzniesienia gmachu były obchody stulecia odezwy „An mein Volk” wydanej przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III w 1813 r.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Śląska” (100153) z dnia 05.08.2019; W stronę Polski; s. 110
Oryginalny tytuł tekstu: "Śląski modernizm"
Reklama