Pomocnik Historyczny

Topografia śląskości

Tożsamość śląska

„Orkiestra”, obraz Pawła Wróbla (1913–84), nazywanego śląskim Breughlem. „Orkiestra”, obraz Pawła Wróbla (1913–84), nazywanego śląskim Breughlem. East News
Na zdecydowanie polskim, pod względem etnicznym, obecnie Śląsku odradza się tożsamość regionalna, co budzi wiele napięć i nieporozumień. Na to laboratorium pogranicza można spojrzeć z perspektywy zjawisk występujących w integrującej się Europie.
„Pejzaż śląski” obraz Pawła Wróbla (1913–84).East News „Pejzaż śląski” obraz Pawła Wróbla (1913–84).

Trzy odmienne województwa. Współczesna mapa administracyjna Polski w żadnym stopniu nie odzwierciedla podziału kraju na regiony historyczne. W przypadku Śląska dzieli tę krainę na trzy województwa. Nie odzwierciedla również topografii tożsamości, ani współczesnej, ani w odniesieniu do jakiegokolwiek okresu historycznego.

Terytorium dzisiejszego województwa dolnośląskiego (19,9 tys. km kw., 2,9 mln mieszkańców) weszło w XX w. jako region całkowicie zgermanizowany. Powojenna polityka przymusowych migracji spowodowała prawie całkowitą depopulację ludności niemieckiej i zastąpienie jej polską. Wydaje się, że tożsamość regionalna pozostaje w woj. dolnośląskim cały czas in statu nascendi. Zdecydowanie silniej utożsamiają się np. wrocławianie ze swoim miastem, co jest niewątpliwie związane z jego sukcesem gospodarczym.

W województwie opolskim (9,4 tys. km kw., blisko 1 mln mieszkańców), mimo jego małego rozmiaru, mapa identyfikacji tożsamościowych jest bardzo skomplikowana. Po pierwsze, mamy tutaj do czynienia ze stosunkowo liczną mniejszością niemiecką (ponad 100 tys. osób – na ogólną liczbę ok. 150 tys. w Polsce). Po drugie, oczywiście z dominującą ludnością polską, szczególnie w większych miejscowościach. Po trzecie, część mieszkańców deklaruje jako główną tożsamość śląską. Jednak śląska specyfika jest tutaj całkowicie odmienna od industrialnej aglomeracji górnośląskiej – ma ona zdecydowanie więcej komponentów ludowych. A sam język używany przez lokalnych Ślązaków jest zdecydowanie bardziej wolny od naleciałości germańskich, tak powszechnych np. w sąsiednich Gliwicach.

Wreszcie województwo śląskie (12,3 tys. km kw., blisko 4,6 mln mieszkańców), które w dzisiejszych granicach administracyjnych nie przypomina niczego z przeszłości.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Śląska” (100153) z dnia 05.08.2019; W stronę Polski; s. 134
Oryginalny tytuł tekstu: "Topografia śląskości"
Reklama