Pomocnik Historyczny

Zmagania ewangelizacyjne

Nawracanie Indian na chrześcijaństwo

Ruiny jezuickiej redukcji (ośrodka) La Santisima Trinidad de Parana dla Indian Guarani (dzisiejszy Paragwaj). Ruiny jezuickiej redukcji (ośrodka) La Santisima Trinidad de Parana dla Indian Guarani (dzisiejszy Paragwaj). Alamy
Pytania o sposób nawracania Indian oraz jego moralne podstawy były powodem zażartych sporów jeszcze długo po odkryciu Nowego Świata.
Egzekucja wodza Indian na Kubie; grafika z „Krótkiej relacji o wyniszczeniu Indian” dominikanina Bartolomé de Las Casasa z XVI w.BEW Egzekucja wodza Indian na Kubie; grafika z „Krótkiej relacji o wyniszczeniu Indian” dominikanina Bartolomé de Las Casasa z XVI w.

Indianie spoza Biblii. W Europie u progu ery nowożytnej państwo i Kościół – świat świecki oraz duchowny – były ze sobą nierozerwalnie związane. Ewangelizacja Indian stanowiła tym samym naturalną część konkwisty, rozumianej jako podbój ziemi, a zarazem dusz. Zawarte w „Dzienniku pierwszej podróży Admirała” zapiski, które Krzysztof Kolumb kreślił od chwili przybycia do Nowego Świata, nie pozostawiają wątpliwości, co myślał i jakie miał zamiary względem miejscowych Indian. Odkrytą ziemię opisywał jako biblijny raj, a jej mieszkańców jako potencjalną siłę roboczą, którą łatwo będzie nawrócić na chrześcijaństwo.

Większość hiszpańskich i portugalskich konkwistadorów wierzyła, że akt nawracania na „prawdziwą wiarę” – zarówno po dobroci, jak i siłą – to zbożny czyn. Spotkanie z Indianami naruszało jednak wdrukowany w umysły ówczesnych Europejczyków biblijny obraz świata. Zgodnie bowiem z biblijną wykładnią dziejów człowieka Indianie nie mieli prawa istnieć – Noe miał przecież tylko trzech synów: potomkowie Jafeta zaludnili Europę, Sema – Azję, Chama – Afrykę. Europejczycy musieli więc najpierw znaleźć odpowiedzi na pytanie: kim są Indianie? Czy mają dusze i czy w ogóle są ludźmi?

Z punktu widzenia arcykatolickich władców Hiszpanii – Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej – zdefiniowanie polityki religijnej względem Indian było kwestią pierwszej potrzeby. W ciągu pierwszych dekad po wyprawach Kolumba traktowali oni rzucone im do stóp państwa Inków oraz Azteków inaczej niż np. imperia islamskie. Chrześcijanie mogli legalnie obracać muzułmanów w niewolników, ponieważ wyznając islam, wzgardzili oni „prawdziwą wiarą”. Tymczasem większość amerykańskich tubylców nie uczyniła Hiszpanom nic złego ani nawet nie słyszeli o Chrystusie i jego nauce.

Pomocnik Historyczny „Ameryka Łacińska” (100159) z dnia 09.12.2019; Konkwista; s. 29
Oryginalny tytuł tekstu: "Zmagania ewangelizacyjne"
Reklama