Pomocnik Historyczny

Rewolucja, magia, realizm

Sztuka jako oręż

Młode państwa potrzebowały sztuki, którą mogłyby traktować jako oręż i za której pomocą mogły określać swoje miejsce w świecie.

Rewolucja. W średniowieczu obrazy Hieronima Boscha – pełne postaci, symboli i ich powiązań – można było oglądać godzinami, niczym dzisiejsze filmowe seriale. Mistrzowie sztuki przemawiali do ludzi, którzy w większości byli analfabetami. Rewolucyjny Meksyk z początku XX w. potrzebował podobnego malarstwa. Na to zapotrzebowanie odpowiedzieli trzej malarze: Diego Rivera (1886–1957), David Alfaro Siqueiros (1896–1974) i José Clemente Orozco (1883–1949). Odrzucili naśladowanie sztuki europejskiej, inspirując się kulturą prekolumbijską i ludową. Nawoływali do powrotu do korzeni i twórczości wolnej od akademizmu. Dzięki zamówieniom ministra edukacji publicznej José Vasconcelosa rozpoczęli malowanie wielkoformatowych murali. Na ściennych malowidłach przedstawiali historię Ameryki Łacińskiej: Indian, konkwistadorów, pracę chłopów, rewolucję, która miała zapewnić szczęście Meksykowi. Tematyka marksistowska mieszała się z katolicką wizją stworzenia świata, bóstwa Indian z socrealizmem.

Diego Rivera, fragment muralu o historii Meksyku.AlamyDiego Rivera, fragment muralu o historii Meksyku.

David Alfaro Siqueiros, fragment muralu o meksykańskiej rewolucji.ForumDavid Alfaro Siqueiros, fragment muralu o meksykańskiej rewolucji.

Malarze wierzyli w komunistyczny raj. Starali się osiągnąć go nie tylko sztuką, eksportując komunistyczną ideologię dla kapitalistycznych klientów, ale też czynem. W 1940 r. Siqueiros na czele 20 przebranych za policjantów zamachowców dokonał zamachu na willę, w której mieszkał wygnany przez Stalina współtwórca bolszewickiej rewolucji Lew Trocki. Mimo ostrzelania domu z broni maszynowej i obrzucenia dynamitem, były towarzysz Lenina wyszedł z zamachu bez szwanku. Przeżył jeszcze cztery miesiące, by zginąć w kolejnym (z ręki agenta NKWD).

15 lat później Siqueiros zaplanował udekorowanie muralem 80-metrowego tunelu w wybudowanym właśnie warszawskim Stadionie Dziesięciolecia.

Pomocnik Historyczny „Ameryka Łacińska” (100159) z dnia 09.12.2019; Wiek rewolucji; s. 126
Oryginalny tytuł tekstu: "Rewolucja, magia, realizm"
Reklama