Pomocnik Historyczny

Braniccy Gryfici

Renesansowy dwór obronno-mieszkalny w Branicy, wzniesiony ok. 1603 r., tzw. lamus, stan dzisiejszy. Renesansowy dwór obronno-mieszkalny w Branicy, wzniesiony ok. 1603 r., tzw. lamus, stan dzisiejszy. EAST NEWS
Ród wywodzący się z okolic Krakowa znalazł się u szczytu potęgi w XVIII w., ale potem Braniccy spod znaku Gryfa szybko i na zawsze zniknęli ze sceny.

Ze wsi Branice. Za protoplastę rodu Gryfitów-Świebodziców uważa się Klemensa z Ruszczy, który odgrywał znaczącą rolę na dworze księcia Bolesława Wstydliwego. Dowodził jego wojskami w bitwie pod Suchodołem w 1243 r. Starł się tam z siłami księcia mazowieckiego Konrada I – stawką było panowanie nad Krakowem – i odniósł zwycięstwo. Wiadomo, że pozostawił dwóch synów, ale z czasem źródła milkną o rodzie, aż do początków XV w. Pojawia się wówczas Wierzbięta z Branic (ok. 1370–1425?). Wieś ta, wchodząca obecnie w obszar Krakowa, stała się ośrodkiem klucza rodowych dóbr i przydała rodowi nazwisko Braniccy. Znajdowała się w jego posiadaniu aż do XVIII w. Wierzbięta piastował godności stolnika krakowskiego i starosty sanockiego, utrzymywał bliskie relacje z możnymi wówczas Tęczyńskimi i Melsztyńskimi. W pamięci potomnych zachowała się jego działalność fundacyjna na rzecz Kościoła.

Epitafium Wierzbięty z Branic (klęczy u stóp Madonny, za nim wstawia się jego patron św. Grzegorz), grafika według obrazu z 1425 r. nieznanego malarza.Muzeum Narodowe w KrakowieEpitafium Wierzbięty z Branic (klęczy u stóp Madonny, za nim wstawia się jego patron św. Grzegorz), grafika według obrazu z 1425 r. nieznanego malarza.

Kolejny z Branickich – Grzegorz (1419–58/59) – zaangażował się w konfederację podniesioną przez Spytka III z Melsztyna, która sprzeciwiała się rosnącej w dobie małoletniości Władysława Warneńczyka władzy biskupa Zbigniewa Oleśnickiego i jego antyhusyckim działaniom. Choć konfederaci ponieśli klęskę pod Grotnikami w 1439 r., a sam Spytko III zginął w bitwie, to Grzegorzowi z Branic udało się jakoś przetrwać trudny czas. Ok. 1441 r. został nawet kasztelanem radomskim. Niemałą rolę odegrał w negocjacjach prowadzonych na przełomie 1446/7 r. w Parczewie z Kazimierzem Jagiellończykiem na temat objęcia przez niego polskiego tronu. Potem został jednak odsunięty od dworu. Drugi syn Wierzbięty, Piotr (zm. 1472 r.), także zaangażował się we wspomnianą konfederację korczyńską i także wyszedł z niej cało. Został kasztelanem bieckim.

Pomocnik Historyczny „Wielkie rody Rzeczpospolitej” (100161) z dnia 17.02.2020; Rody magnackie; s. 18
Reklama