Mityczny Palemon, prawdziwy bojar. Sapiehowie stworzyli genealogię mającą pokazać ich starożytne korzenie. Jako swojego przodka podawali Prospera Caesarinusa Columnę, towarzysza legendarnego Palemona, który po przegranej wojnie domowej z Cezarem schronił się w tej części Europy. Próbowali też wiązać ród z cesarzem bizantyńskim Andronikosem I Komnenosem z XII w. Według najbardziej popularnej tradycji, ukształtowanej zapewne pod koniec XVI w., mieli wywodzić się od Jana Sunigajły, kasztelana trockiego w latach 1413–33, który na mocy unii horodelskiej został przyjęty do herbu Lis. Na przełomie XVII i XVIII w. pojawiła się próba rozbudowania tej legendy i udowodnienia, iż był on prawnukiem Giedymina, a więc litewskim księciem krwi (kniaziem).
HERB: LIS
Strzała srebrna na tarczy czerwonej przypomina o rycerzu z rodu Lisów, który razem z królem Kazimierzem Odnowicielem miał ścigać nieprzyjaciół w 1058 r. Wystrzelił wtedy płonącą strzałę, by wezwać posiłki. Zbrojni dotarli, a wdzięczny władca nadał rycerzowi nowy herb. Dotychczasowy lis został umieszczony w klejnocie.
W rzeczywistości Sapiehowie pochodzili z warstwy bojarskiej z ziemi smoleńskiej. Za ich protoplastę uznaje się Semena Sopihę, pisarza wielkiego litewskiego w pierwszej połowie XV w., za panowania Kazimierza Jagiellończyka. Jego synowie – Bohdan Sopiha (zm. po 1512 r.) oraz Iwan (Iwaszko) Sopieżyc (zm. 1517 r.) dali początek dwóm liniom – nazywanym od siedzib czerejską (różańską) i kodeńską. Podobnie jak ojciec początkowo obaj pełnili urzędy w kancelarii wielkich książąt (pisarstwo, sekretarstwo). Młodszy Iwan zrobił karierę. Był kanclerzem na dworze Heleny, żony Aleksandra Jagiellończyka, szybko też piął się po szczeblach hierarchii urzędniczej, uzyskując nominacje na marszałka hospodarskiego, sekretarza najwyższego hospodarskiego, wojewodę witebskiego i podlaskiego.