Pomocnik Historyczny

Tyszkiewiczowie

Jeden z wizerunków wyimaginowanych z galerii w pałacu łohojskim, stworzonej po 1793 r. Być może Kalenik Miszkowicz (XV w.). Jeden z wizerunków wyimaginowanych z galerii w pałacu łohojskim, stworzonej po 1793 r. Być może Kalenik Miszkowicz (XV w.). Muzeum Narodowe w Warszawie
Karierę zrobili w XVI w. Bardzo liczni i rozgałęzieni, Tyszkiewiczowie przetrwali czasy, gdy groziło im zubożenie i spadek w szeregi średniej szlachty.

Uboku Świdrygiełły. Panegiryści wyprowadzali Tyszkiewiczów od Giedyminowiczów, od kniaziów tatarskich, a niektórzy doszukiwali się ich korzeni w starych rodach greckich lub rzymskich. Według najnowszych ustaleń byli rodem ruskim, z wyznania prawosławnym. Za protoplastę należy uznać żyjącego na przełomie XIV i XV w. Miszkę (z ruska Michajła). Nic o nim nie wiemy, a o jego istnieniu wnioskujemy z patronimików (nazwisk synów utworzonych od imienia ojca). Synów miał pięciu i to jest pierwszy pewny fakt w dziejach rodu Tyszkiewiczów.

DEWIZA: Nec aspera terrent (Niestraszne ciernie)

W XV w. owi Miszkowicze związali swój los ze Świdrygiełłą, najmłodszym bratem króla Władysława Jagiełły. Awanturniczy książę miał ambicje sięgające tronu Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przeciwko Jagielle i Witoldowi wchodził w konszachty m.in. z krzyżakami, doprowadzając do krwawych buntów i wojen. Po śmierci wielkiego księcia Witolda Jagiełło co prawda przekazał litewski tron Świdrygielle, ale ten – nie chcąc zaakceptować warunków – wszczął z nim kolejną wojnę. Na dodatek w 1432 r. bojarzy litewscy dokonali zamachu i tron ten przekazali Zygmuntowi Kiejstutowiczowi. Świdrygiełło przeżył, uciekł i znów walczył o władzę. Sojuszników tradycyjnie szukał na zewnątrz, a na ziemiach Wielkiego Księstwa, w walce z katolickimi bojarami litewskimi, polegał na prawosławnym żywiole ruskim.

Kalenik Miszkowicz był wysoko postawiony w gronie zwolenników Świdrygiełły. W 1434 r. otrzymał od niego namiestnictwo dwóch grodów: Zwinigródka na Podolu i Putywla w Siewierszczyźnie. Definitywnie już przegrany książę w 1437 r. w Kijowie wystawił Kalenikowi przywilej, który zapewnił jego potomkom solidne podstawy materialne. Nadał mu za wierną służbę włości w Kijowszczyźnie na pograniczu Wołynia.

Pomocnik Historyczny „Wielkie rody Rzeczpospolitej” (100161) z dnia 17.02.2020; Rody magnackie; s. 76
Reklama