Cudzoziemscy niewolnicy
Dosłowne znaczenie odnoszącego się do białego niewolnika terminu mameluk (ar. mamluk) jest porównywalne ze znaczeniem rzymskiego mancipium i brzmi rzecz posiadana. W świecie średniowiecznego islamu mamelucy to niemuzułmańscy koczownicy, głównie tureckiego pochodzenia, którzy, dostawszy się w młodości w ręce handlarza niewolników, trafili na targi Bliskiego Wschodu. Kupowani przez lokalnych władców, szkoleni, nawracani na islam i wyzwalani zasilali szeregi wojska jako regularni żołnierze. Wielu szybko awansowało na oficerów, część dochodziła do stanowisk gubernatorskich.
Formować gwardię z cudzoziemskich niewolników na niewielką skalę próbowali już władcy umajjadzcy. Abbasydzi nadali tego typu praktykom rozmach, w końcu zresztą padając ofiarą własnego eksperymentowania w tej dziedzinie. Okres największej sławy instytucja niewolniczego wojska osiągnęła w latach 1250–1517, kiedy to Bliski Wschód zdominowało najsilniejsze państwo późnośredniowiecznego świata – Sułtanat Mameluków, obejmujący obszar Egiptu i Syrii.
System mamelucki
Państwo to, ustanowione po śmierci sułtana Egiptu Al-Saliha Ajjuba przez jego tureckich mameluków, funkcjonowało według systemu, który stanowił udoskonaloną wersję praktyk stosowanych do tej pory przy werbunku niewolników wojskowych. Ów system narodził się w koszarach położonych na leżącej na kairskim odcinku Nilu wyspie Rawda, gdzie sułtan Al-Salih Ajjub zakwaterował swych pochodzących ze stepów Kipczaku Turków. Od rzeki Nil, po arabsku bahr al-Nil, pochodzi zresztą nazwa tej grupy – Bahryci. Zastosowane wobec nich procedury stały się fundamentem metody kształtowania wojskowo-politycznych elit.
Podstawowym warunkiem jej funkcjonowania były regularne dostawy na targi niewolników w Egipcie i Syrii chłopców i młodych mężczyzn pochodzących z plemion koczowniczych zamieszkujących obszary niemuzułmańskie.