Pomocnik Historyczny

Znikające plemiona

Plemiona nadbałtyckie

Ruiny zamku arcybiskupów ryskich, zbudowanego w Koknese nad Dźwiną, na schrystianizowanych ziemiach Łatgalów; obraz z XIX w. Ruiny zamku arcybiskupów ryskich, zbudowanego w Koknese nad Dźwiną, na schrystianizowanych ziemiach Łatgalów; obraz z XIX w. Alamy
Spośród Bałtów i ugrofińskich Estów tylko Litwini zbudowali w średniowieczu własne państwo. Reszta uległa kolonizacji bądź asymilacji, choć pamięć o nich przetrwała w nazwach historycznych krain, a później stała się punktem odniesienia dla budowania tożsamości współczesnych narodów bałtyckich.

Wspólnota losu. Kraje bałtyckie, czyli dzisiejsze Litwa, Łotwa i Estonia, swoją nazwę zawdzięczają położeniu geograficznemu oraz bałtyckim plemionom. Jednak nie wszystkie narody wspomnianych państw mają bałtyckie pochodzenie, z kolei Bałtowie zamieszkiwali dużo większy obszar niż południowo-wschodnie wybrzeże Morza Bałtyckiego.

W badaniach archeologicznych, antropologicznych i językoznawczych znajdziemy dwie wersje początków losów nadbałtyckich plemion. Jedna, popularniejsza, głosi, że Bałtowie dotarli nad Bałtyk ok. VI–V w. p.n.e. Druga, że nie brali udziału w wędrówce ludów, lecz byli społecznością miejscową, która w IV–III w. p.n.e. wymieszała się z przybyłymi na te tereny Indoeuropejczykami. Co do Ugrofinów (Estończycy, ale także Finowie, Lapończycy/Saamowie oraz Węgrzy nad Dunajem) panuje przekonanie, że przybyli znad górnej Wołgi. Kulturą i językiem odróżniali się od Bałtów, Słowian i Germanów. Do Ugrofinów zalicza się również małe plemię Liwów – ważny element w tożsamości współczesnych Łotyszy. Dziedzictwo tej liczącej dzisiaj zaledwie ok. 250 osób ludności jest pieczołowicie chronione. To od Liwów pochodzi – jak już pisaliśmy – znana Polakom nazwa Inflanty, spolszczona wersja niemieckiej nazwy ziem łotewskich – Livonia, Livland.

Marek Sobczak/PolitykaBałtowie i Ugrofinowie

Na podstawie rozpowszechnienia nazw bałtyckiego pochodzenia (głównie rzek) można przyjąć, że osadnictwo Bałtów na wschodzie sięgało dorzecza górnej Wołgi i Oki, na południu Prypeci, a na zachodzie Wisły. W I w. n.e. napływ wschodnich Słowian w kierunku przyszłego Nowogrodu Wielkiego spowodował slawizację wschodnich Bałtów lub wyginięcie ich osadnictwa. Inaczej potoczyły się dzieje zachodnich Bałtów, z których wyłonili się Prusowie, Jaćwięgowie (Jadźwingowie, przez część badaczy zaliczani do Prusów), Litwini i Łotysze, w tamtych czasach podzieleni jeszcze na mniejsze plemiona.

Pomocnik Historyczny „Dzieje wokół Bałtyku” (100168) z dnia 01.06.2020; Średniowiecze; s. 34
Oryginalny tytuł tekstu: "Znikające plemiona"
Reklama