Pomocnik Historyczny

Pomorze w grze

Pomorscy Gryfici

Drzewo genealogiczne pomorskich Gryfitów; malowidło z XVI w. Drzewo genealogiczne pomorskich Gryfitów; malowidło z XVI w. AN
Księstwo pomorskich Gryfitów nie wybiło się na samodzielność, a o jego ziemie rywalizowali w średniowieczu Piastowie, Sasi i Duńczycy; ostatecznie wygrała Brandenburgia.

Pierwsze próby podboju. W świetle XI-wiecznych źródeł Pomorze rozciągało się między dolną Odrą a dolną Wisłą. W spisanej ok. 1070 r. kronice Adama z Bremy Odra jest wzmiankowana jako rozdzielająca ziemie słowiańskich plemion Pomorzan i Wieletów. W wyniku ekspansji tych pierwszych na zachód rubież ich władztwa została przesunięta aż do rzeki Reknicy (niem. Reckenitz), do terytoriów zamieszkanych przez słowiańskich Obodrytów (dzisiejsza Meklemburgia).

W rywalizacji o ziemie położone przy ujściu Odry w II poł. X w. uczestniczyli wikingowie, plemiona wieleckie, możni sascy oraz piastowski książę Mieszko. Wpływy niemieckich księstw utworzonych na pograniczu sasko-słowiańskim, najpierw Marchii Wschodniej (od 936), a następnie wydzielonej z niej w 966 r. Marchii Północnej, sięgały pogranicza pomorsko-wieleckiego. W 955 r. w bitwie nad Reknicą wojska Ottona I rozbiły Obodrytów i wspierających ich Wieletów. Świadectwem rywalizacji możnych saskich i Mieszka I w tym regionie była bitwa pod Cedynią, w której klęskę poniósł oddział dowodzony przez margrabiego Gerona.

Odniesione w następnych latach, zresztą przy wsparciu cesarstwa, zwycięstwa nad Wieletami wzmocniły piastowskie wpływy nad Zalewem Szczecińskim. W sporządzonym ok. 992 r. dokumencie oddania państwa Mieszka I pod opiekę papiestwa (tzw. Dagome iudex) zachodnia granica jego księstwa sięgała Odry, a północna wybrzeża Bałtyku. Z piastowską polityką podporządkowania Pomorza wiązało się ustanowienie w 1000 r. diecezji w Kołobrzegu. Realizację planu przekreślił jednak konflikt Bolesława Chrobrego z cesarstwem, a następnie kryzys państwa wczesnopiastowskiego w latach 30. XI w. Natomiast saską ekspansję w kierunku Bałtyku na ponad 100 lat powstrzymało wielkie powstanie Słowian w 983 r.

Marsz łacińskiego chrześcijaństwa.

Pomocnik Historyczny „Dzieje wokół Bałtyku” (100168) z dnia 01.06.2020; Średniowiecze; s. 38
Oryginalny tytuł tekstu: "Pomorze w grze"
Reklama