Pomocnik Historyczny

Unia i Eryk

Unia kalmarska

Zrekonstruowana chata wikingów, Hofn, Islandia. Zrekonstruowana chata wikingów, Hofn, Islandia. Alamy
Zrodzone we wczesnym średniowieczu Danię, Szwecję i Norwegię połączyła w 1397 r. unia kalmarska, a ich pierwszy wspólny król Eryk, wywodzący się z pomorskich Gryfitów, miał ambicje zostać bałtyckim imperatorem.

Koniec epoki wikingów. X w. wytyczył w dziejach Skandynawii granicę między czasem wikingów a epoką królestw, w której policentryczny system, oparty na rywalizacji politycznej rodów i grup wodzowskich, został zastąpiony przez władzę królewską, a pojawienie się chrześcijaństwa i kultury łacińskiej gruntownie zmieniło świat wyobrażeń i formy życia codziennego. Chronologia powstawania nowych struktur władzy państwowej na terytoriach późniejszych Danii, Norwegii i Szwecji zależała od położenia względem świata karolińskiego. Na przełomie IX/X w. tendencja do koncentracji królewskiej władzy wyraźnie zaznaczyła się na terenie Półwyspu Jutlandzkiego, w połowie X w. objęła południowe obszary Norwegii, a przy końcu tego stulecia południowe i centralne regiony Szwecji.

Początki królestw. W połowie X w. zjednoczenia ziem duńskich dokonał król Harald Sinozęby (911–987), który panował na Półwyspie Jutlandzkim, wyspami duńskimi oraz Skanią. Podbił także południową Norwegię, a władcom północnej części kraju narzucił swoją zwierzchność. Nie udało mu się jedynie opanować południowej Jutlandii, którą utracił na rzecz cesarza Ottona II. Elementem budowy struktur nowej władzy królewskiej było przyjęcie chrześcijaństwa ok. 964 r. Wspaniałym, zachowanym do dziś manifestem programu politycznego władcy jest kamienny krąg z Jelling. Na jednym z kamieni został wyryty napis: „Król Harald kazał wznieść te kamienie dla uczczenia pamięci swojego ojca Gorma i swojej matki Thyry. Tenże sam Harald podbił całą Danię oraz Norwegię i uczynił Duńczyków chrześcijanami”.

Marek Sobczak/PolitykaSkandynawia pocz. XIII w.

Koncentracja królewskiej władzy i integracja królestwa wywołały rewoltę ze strony części możnych, na której czele stanął syn Haralda Swen Widłobrody (960–1014).

Pomocnik Historyczny „Dzieje wokół Bałtyku” (100168) z dnia 01.06.2020; Średniowiecze; s. 40
Oryginalny tytuł tekstu: "Unia i Eryk"
Reklama