Pomocnik Historyczny

Piękno dla wszystkich

Skandynawski design

Krzesło Faaborg, 1914 r. Krzesło Faaborg, 1914 r. AN
Ikony skandynawskiego wzornictwa.

Złota era. W 1899 r. szwedzka pisarka Ellen Key opublikowała wpływową w kręgach artystycznych broszurę „Skönhet at alla” (Piękno dla wszystkich), w której głosiła tezę, że popularyzacja wykształcenia estetycznego mogłaby zaowocować lepszą jakością rzemiosła, a w konsekwencji reformą społeczną i poprawą standardów życia osób niezamożnych. W pierwszych dekadach XX w. wśród projektantów w Europie rozpowszechniało się dążenie do tworzenia form prostych, funkcjonalnych, estetycznych, produkowanych masowo i przez to ogólnodostępnych. W krajach nordyckich, inaczej niż np. w Niemczech czy Francji, te nowoczesne idee owocowały łagodniejszymi formami, często wykonanymi w drewnie, materiale bardziej swojskim od szkła i metalu, a projektanci bardziej koncentrowali się na potrzebach człowieka niż na surowej estetyce maszyn. Wpływ miało na to wciąż silne w tych krajach oddziaływanie narodowego romantyzmu z jego zainteresowaniem ludowymi legendami i swojskim rzemiosłem. Demokratyczny etos, przekonanie, że każdy ma prawo do dobrze zaprojektowanych przedmiotów, silny był zwłaszcza w Szwecji. Duńczycy skupiali się na idealnych proporcjach i doskonałym rzemiośle. Finowie cenili ekspresyjne, brawurowe formy.

Złota era wzornictwa w Danii, Norwegii, Finlandii i Szwecji przypada na lata 1930–70, a jej szczyt obejmuje lata 1950–60. Działały wtedy najbardziej wyraziste osobowości, a ich eksperymenty materiałowe i formalne przyczyniły się do powstania ponadczasowych obiektów. Do międzynarodowej sławy wzornictwa z tych czterech krajów przyczyniła się m.in. wystawa „Design in Scanadinavia”, która w latach 1954–57 wędrowała po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

W latach 70. XX w. siła oddziaływania nordyckiego wzornictwa powoli słabła.

Pomocnik Historyczny „Dzieje wokół Bałtyku” (100168) z dnia 01.06.2020; Wiek XX; s. 122
Oryginalny tytuł tekstu: "Piękno dla wszystkich"
Reklama