Pomocnik Historyczny

Duch regionu

Kobiety w strojach regionalnych protestują przed parlamentem w Oslo przeciwko cięciom w opiece zdrowotnej (w Norwegii będącej na relatywnie wysokim poziomie), maj 2019 r. Kobiety w strojach regionalnych protestują przed parlamentem w Oslo przeciwko cięciom w opiece zdrowotnej (w Norwegii będącej na relatywnie wysokim poziomie), maj 2019 r. Reuters / Forum
Nadbałtyckie państwa i społeczeństwa w XXI w.
Scenka z demonstracji przeciwko zakazowi noszenia zasłon na twarzach w Danii, Kopenhaga, sierpień 2018 r.Reuters/Forum Scenka z demonstracji przeciwko zakazowi noszenia zasłon na twarzach w Danii, Kopenhaga, sierpień 2018 r.

Region bałtycki. W odniesieniu do Morza Bałtyckiego oraz leżących nad nim obszarów lądowych, powiązanych z nim geograficznie, gospodarczo i politycznie, używamy zazwyczaj określenia region bałtycki. Jego historia była (o czym pisaliśmy w poprzednich artykułach tego „Pomocnika”) nierozerwalnie związana z rolą, jaką akwen ten odgrywał w handlu międzynarodowym. Ale nadal malowanie zbiorowego portretu narodów bałtyckich to zadanie trudne i zarazem niewdzięczne. A co dopiero, gdy ma dotyczyć nacji co prawda sąsiadujących ze sobą, z których jednak część tak naprawdę dopiero od dwóch dekad odkrywa siebie nawzajem. Zdumiewa z jednej strony tempo transformacji dawnych krajów komunistycznych, z drugiej zaś jest się pod wrażeniem skandynawskiej gospodarności, organizacji oraz jakości pracy i życia.

Skandynawia i Norden. Nazwy Skandynawia używa się najczęściej w trzech przypadkach: w odniesieniu do Półwyspu Skandynawskiego w znaczeniu ściśle geograficznym; w stosunku do Szwecji, Norwegii i Danii – jako terenów, na których mówi się północnogermańskimi językami; wreszcie jako zbiorczego określenia dla Szwecji, Norwegii, Danii, Islandii, Finlandii oraz ich terytoriów autonomicznych.

Z kolei kategoria pojęciowa Norden (Północ), nordisk (północny, z Północy), nordycki, odnosi się do gospodarczej, kulturalnej i społecznej – ale nie etnicznej czy językowej – jednorodności, będąc przeciwieństwem terminów Skandynawia, skandynawski, które są po prostu pojęciami węższymi. Powszechnie jednak, w codziennej praktyce, terminów tych używa się zamiennie. Na podkreślenie zasługuje fakt, że Norden to nie tylko określona rzeczywistość geograficzno-terytorialna i przyrodnicza. To również historyczno-kulturowa wspólnota wzajemnie powiązanych lub krzyżujących się wydarzeń i kształtujących się setki lat zjawisk dziejowych.

Pomocnik Historyczny „Dzieje wokół Bałtyku” (100168) z dnia 01.06.2020; Wiek XX; s. 138
Reklama