Pomocnik Historyczny

„Gdy pojawiają się zawroty głowy”

Coraz wyżej, coraz ciężej

Przygotowania do transportu chorego Janusza Majera w bazie pod Sziszapangmą, 1987 r. Przygotowania do transportu chorego Janusza Majera w bazie pod Sziszapangmą, 1987 r. www.jerzykukuczka.com / Archiwum prywatne
Jakie trzeba mieć mięśnie, serce i płuca, by zdobywać najwyższe góry.
Andrzej Czok z odmrożeniami, znoszony przez Szerpę po zdobyciu Dhaulagiri, styczeń 1985 r.www.jerzykukuczka.com/Archiwum prywatne Andrzej Czok z odmrożeniami, znoszony przez Szerpę po zdobyciu Dhaulagiri, styczeń 1985 r.

Dyscyplina sportowa. Himalaizm to bardzo wymagająca dyscyplina sportowa. Z uwagi na ekstremalne warunki, w jakich jest uprawiana, nie da się jej porównać z żadną inną. Nawet w tak stosunkowo niewysokich górach jak Tatry temperatura na szczycie Rysów jest niższa o 10–15 st. C niż np. w Popradzie położonym 1800 m niżej, więc cóż mówić o ośmiotysięcznikach, gdzie sięga nieraz -35 st. C. Zresztą mróz to nie jedyny czynnik stresowo oddziałujący na organizm – są jeszcze silny wiatr, promieniowanie ultrafioletowe, niedożywienie, zmęczenie fizyczne i psychiczne. Ale przede wszystkim trzeba umieć sobie radzić z niedoborem tlenu.

Niedotlenienie. Czternaście ośmiotysięczników Korony Himalajów i Karakorum jest nazywanych strefą śmierci z powodu niewielkiej zawartości tlenu w powietrzu. Jak piszą Wojciech Fusek i Jerzy Porębski w książce „Lekarze w górach”, człowiek raptownie przetransportowany na Everest w ciągu kilku minut straciłby przytomność i umarł. Nawet po dłuższej aklimatyzacji nie będzie w stanie przeżyć na tej wysokości więcej niż kilka dni. Ciśnienie atmosferyczne, które na poziomie morza wynosi 760 mm Hg (milimetrów słupa rtęci), tam jest trzykrotnie mniejsze. To oznacza powietrze bardziej rozrzedzone i mniejszą zawartość tlenu w każdym wdechu. A im go mniej, tym bardziej brakuje go w krwinkach czerwonych, gdzie po związaniu z hemoglobiną jest transportowany do wszystkich tkanek organizmu. Już na wysokości 4300 m n.p.m. procentowe wysycenie hemoglobiny tlenem zmniejsza się o jedną czwartą wartości prawidłowej – organizm uruchamia wtedy mechanizmy wyrównujące ten deficyt.

Na coraz wyższych wysokościach więcej powietrza trzeba wpompować do płuc, by zapewnić komórkom odpowiednią ilość tlenu.

Pomocnik Historyczny „Himalaiści” (100174) z dnia 07.09.2020; Konteksty; s. 94
Oryginalny tytuł tekstu: "„Gdy pojawiają się zawroty głowy”"
Reklama