Pomocnik Historyczny

Kręgi starożytności

Starożytny Egipt

Sfinks i piramida Cheopsa; fot. z 1910 r. Sfinks i piramida Cheopsa; fot. z 1910 r. Getty Images
Z punktu widzenia starożytnej Europy w Afryce było jedno liczące się mocarstwo – Egipt faraonów, poza tym nadające się do podbicia i zasiedlenia północne wybrzeże kontynentu oraz pełen egzotycznych towarów, ale niedostępny interior.

Dobrodziejstwo Nilu. Zwykło się mawiać, że Egipt faraonów jest darem Nilu. To dzięki najdłuższej rzece Afryki powstała jedna z najstarszych zaawansowanych cywilizacji świata, która zasłynęła tym, że wymyśliła hieroglify i budowała piramidy. Ponieważ Nil co roku wylewał i warstwa naniesionego mułu użyźniała pola, podstawą gospodarki Egiptu było rolnictwo. Korzystanie z tego dobrodziejstwa natury wiązało się z koniecznością budowy i konserwacji kanałów, tam i grobli. Potrzeba koordynacji prac ludzi doprowadziła do wykształcenia się struktur społecznych oraz państwowych, na czele których stanął wybraniec bogów – faraon.

Główka obrzędowej laski z rzeźbą głowy Afrykanina, znaleziona w grobowcu faraona Tutanchamona, XIV w. p.n.e.BridgemanGłówka obrzędowej laski z rzeźbą głowy Afrykanina, znaleziona w grobowcu faraona Tutanchamona, XIV w. p.n.e.

Stare Państwo. Kraj zawsze dzielił się na Egipt Dolny (Delta Nilu) oraz Górny (od okolic współczesnego Kairu do pierwszej katarakty). Od rewolucji neolitycznej obie te krainy zamieszkiwały kolejne kultury rolnicze, aż w IV tys. p.n.e. wykształciła się górnoegipska kultura Nagada. To w czasie jej dominacji, ok. 3200 r. p.n.e., pojawiły się pierwsze hieroglify, a 200 lat później jeden z władców z południa zjednoczył Górny i Dolny Egipt i przeniósł stolicę do Memfis. W tzw. okresie wczesnodynastycznym kształtowały się fundamenty państwa egipskiego i jego najważniejsze instytucje. Najbardziej ikoniczny okres to tzw. Stare Państwo (III–VI dynastia), kiedy wznoszono gigantyczne kamienne grobowce władców w kształcie piramid. Były symbolem wielkości króla i siły rządzonego przez niego państwa, którego okres prosperity zakończył kryzys gospodarczy i rozdrobnienie władzy centralnej.

Władcy Puntu z darami dla egipskiej władczyni; relief ze świątyni królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari, XVI/XV w. p.n.e.Getty ImagesWładcy Puntu z darami dla egipskiej władczyni; relief ze świątyni królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari, XVI/XV w. p.n.e.

Wyprawy do Puntu

Punt był egzotyczną krainą na południu, z której Egipcjanie przywozili mirrę i kadzidło, rzadkie zwierzęta, złoto i elektron (naturalnie jaśniejsze złoto z domieszką srebra i miedzi).

Pomocnik Historyczny „Dzieje Afryki” (100176) z dnia 02.11.2020; Dzieje najdawniejsze; s. 19
Oryginalny tytuł tekstu: "Kręgi starożytności"
Reklama