Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Pomocnik Historyczny

Przypadek Południowej Afryki

Trzy pokolenia Burów, 1900 r. Trzy pokolenia Burów, 1900 r. Getty Images
Południowa Afryka (złą legendę zawdzięczająca niegdyś apartheidowi) jest przypadkiem wyjątkowym z uwagi na wykształcenie się grupy etnicznej pochodzenia europejskiego, która już w XVIII w. utożsamiała się z południem lądu: Burów/Afrykanerów.
Oddziały brytyjskie przybywają do Kolonii Przylądkowej w czasie drugiej wojny burskiej, 1899 r.Getty Images Oddziały brytyjskie przybywają do Kolonii Przylądkowej w czasie drugiej wojny burskiej, 1899 r.

Hybryda kulturowa. Kolonia Przylądkowa należała od połowy XVII w. do Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, a ta była zainteresowana praktycznie wyłącznie portem w Kapsztadzie. Europejscy osadnicy (w większości pochodzenia holenderskiego, niemieckiego bądź francuskiego) bardzo szybko zorientowali się, że mogą liczyć tylko na siebie. To oznaczało konieczność ułożenia się z miejscowymi ludami, najpierw Khoisan (niegdyś określanych terminami Hotentoci i Buszmeni, obecnie Khoi-Khoi i San), a później Bantu, oraz wypracowania własnych form organizacji.

Społeczność burska w interiorze przestawała się utożsamiać z kolonialną władzą i metropolią, a zaczęła postrzegać siebie jako część lokalnej rzeczywistości. Z jednej strony ludy miejscowe przyjmowały elementy kultury kolonistów (konie, broń palna, stroje, codzienne utensylia, ale także formy militarnej organizacji, język, cząstki chrześcijaństwa). Z drugiej Burowie elementy kultur lokalnych (sposób wznoszenia domostw, strój, potrawy, formy hodowli bydła, tradycje lecznicze). Tak powstała hybryda kulturowa wychodząca daleko poza granice osadnicze.

Opanowanie Kolonii Przylądkowej przez Brytyjczyków (ostatecznie w 1806 r.) pogłębiło te zjawiska. Poczucie alienacji i migracyjny Wielki Trek sprawiły, że kontakt znacznej części Burów z europejskim zapleczem stał się jeszcze luźniejszy. Afrykanerzy wykształcili silne poczucie identyfikacji z Afryką.

Afrykanerski nacjonalizm. Dało to o sobie znać pod koniec stulecia wraz z industrializacją (wywołaną rewolucją górniczą) i narodzinami afrykanerskiego nacjonalizmu. Niezatarte piętno na tym drugim wywarła wojna burska. Doświadczenie m.in. obozów koncentracyjnych tłumaczono w duchu martyrologicznym, co współgrało z narastającym od lat 60.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Afryki” (100176) z dnia 02.11.2020; Dzieje najnowsze; s. 94
Reklama