Pomocnik Historyczny

Panafrykanizm

Tendencje zjednoczeniowe Afryki

Sylwester Williams, XIX/XX w. Sylwester Williams, XIX/XX w. AN
Panafrykanizm podkreśla duchową odrębność Afrykanów oraz konieczność politycznej emancypacji Afryki.
Marcus Garvey, 1924 r.Getty Images Marcus Garvey, 1924 r.

Pierwsi panafrykaniści. Idee panafrykanizmu, podobnie jak panarabizmu, panazjatyzmu, panislamizmu, narodziły się na przełomie XIX/XX w. Wśród jego twórców wyróżniają się działacze społeczno-polityczni z Ameryki Północnej i Antyli, orędownicy powszechnego abolicjonizmu. Autorem pojęcia panafrykanizm był prawdopodobnie Sylwester Williams, adwokat z Trynidadu praktykujący w Londynie. Za protoplastów ruchu uznaje się także amerykańskiego pisarza i socjologa Williama E.B. Du Boisa oraz jamajskiego dziennikarza i polityka Marcusa Garvey’a.

Dzięki staraniom pierwszych panafrykanistów założono m.in. Stowarzyszenie Afrykańskie (twórcą był Williams), Powszechne Stowarzyszenie Postępu Rasy Czarnej (Garvey), Narodowe Stowarzyszenie dla Rozwoju Ludzi Kolorowych (Du Bois). Wydawano periodyki – „Crisis”, „Negro World”. Na ich łamach prezentowano eklektyczne poglądy, swobodnie łączono komunitarianizm, czarny rasizm, millenaryzm, mesjanizm, dyskurs kulturowy mieszał się z populizmem i utopizmem politycznym.

W 1920 r. Garvey założył Afrykański Kościół Ortodoksyjny, którego kapłani głosili, że „Bóg jest Czarny, a Chrystus był Murzynem”. Jamajczyk proklamował Cesarstwo Czarnych, na którego czele sam stanął (echa tych poglądów przetrwały we współczesnym rastafarianizmie; Bob Marley uchodził za ucznia Garveya). Garveiści stworzyli kilkanaście organizacji paramilitarnych pod symbolicznymi nazwami: Legion Afrykański, Afrykański Czarny Krzyż. Karierę „cesarza czarnych” zakończyło skazanie go za malwersacje finansowe związane z założonym przez niego przedsiębiorstwem żeglugowym Black Star Line, które miało wspierać emigrację Afroamerykanów do Afryki.

The New Negro, négritude, Stany Zjednoczone Afryki.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Afryki” (100176) z dnia 02.11.2020; Dzieje najnowsze; s. 110
Oryginalny tytuł tekstu: "Panafrykanizm"
Reklama