Pomocnik Historyczny

Maria Andegaweńska (1371­–95)

Maria Andegaweńska na ilustracji do „Kroniki węgierskiej” Jánosa Thurócziego, 1488 r. Maria Andegaweńska na ilustracji do „Kroniki węgierskiej” Jánosa Thurócziego, 1488 r. AN
Królowa Węgier i Chorwacji.

Czternastowieczne Węgry były środkowoeuropejskim mocarstwem. Jeden z najbardziej burzliwych okresów wspaniałej, choć krótkotrwałej epoki węgierskich Andegawenów przypadł na rządy Marii, córki Ludwika I Wielkiego (pan. 1342–82) i Elżbiety Bośniaczki. Jeszcze jako dziecko została obiecana na żonę synowi cesarza Zygmuntowi Luksemburskiemu. Po śmierci Kazimierza Wielkiego Ludwik, który został wtedy królem Polski (jako Ludwik Węgierski, 1370–82) zdecydował, że po jego śmierci w Krakowie urzędować będzie właśnie Maria wraz z przyrzeczonym jej Zygmuntem.

Sytuacja zmieniła się nagle po śmierci Ludwika w 1382 r., gdy pierwszoplanowa rola na scenie politycznej Węgier przypadła Elżbiecie Bośniaczce. Pozostająca do tej pory w cieniu królowa wdowa pewnie ujęła stery władzy i zaledwie siedem dni po zgonie męża rozkazała koronować Marię na króla Węgier, sama zaś objęła regencję. Doszło zatem do bezprecedensowej sytuacji – pełnia władzy w kraju spoczywała w rękach dwóch kobiet. Oskar Halecki w książce „Jadwiga Andegaweńska i kształtowanie się Europy Środkowowschodniej” pisze, że nadając córce tytuł króla, Bośniaczka chciała zapobiec objęciu władzy na Węgrzech przez Zygmunta.

Elżbieta była półkrwi Piastówną, córką Elżbiety Kujawskiej i bana Bośni Stefana Kotromanicia. Jako 14-latka została żoną Ludwika I Wielkiego. To ona ufundowała wspaniale zdobiony relikwiarz na szczątki św. Symeona wykonany z drewna cedrowego, srebra i złota, ważący niemal 250 kg (!), będący dziś jednym z najcenniejszych zabytków Zadaru. Dzieło złotników przedstawia m.in. postać Bośniaczki klęczącej wraz ze swymi trzema córkami: Katarzyną (zmarłą w dzieciństwie), Marią (późniejszą królową Węgier) i Jadwigą (późniejszą królową Polski).

Objęcie tronu przez Marię oraz arbitralne decyzje niepopularnej królowej wdowy zmobilizowały do działania węgierską opozycję.

Pomocnik Historyczny „Władczynie Europy” (100178) z dnia 22.02.2021; Portrety mniejsze; s. 69
Reklama