Pomocnik Historyczny

Anna Iwanowna Romanowa (1693–1740)

Anna Iwanowna Romanowa; portret nieznanego artysty z XVIII w. Anna Iwanowna Romanowa; portret nieznanego artysty z XVIII w. BEW
Cesarzowa Rosji.

Córka Iwana V (pan. 1682–96, wraz z Piotrem I) i bratanica Piotra I Wielkiego (pan. 1682–1725) zasiadła na tronie po niespodziewanej śmierci czternastoletniego Piotra II (pan. 1727–30), który zmarł na ospę. Rosją rządziła przez dziesięć lat (1730–40). Słabo wykształcona, o manierach prowincjonalnej dziedziczki – w XIX w. stała się wraz z faworytem Bironem demoniczną bohaterką rosyjskich powieści. Wychowywana w Moskwie, jako siedemnastolatka została zmuszona do małżeństwa z kurlandzkim księciem Fryderykiem Wilhelmem Kettlerem, który zaraz po ślubie zmarł. Przez 20 lat jako wdowa z tytułem księżnej panowała w Kurlandii i Semigalii, po czym została wezwana do Rosji, której musiała uczyć się na nowo.

Osadzenie jej na rosyjskim tronie było pomysłem Najwyższej Tajnej Rady, w której skład wchodzili przedstawiciele najważniejszych rodów: Dołgorukich i Golicynów. Byli przekonani, że ta prowincjuszka, bez żadnego wsparcia w Rosji, z łatwością podda się ich manipulacjom. Argumentem za było również jej wdowieństwo i bezdzietność. Miała przyjąć warunki zawarte w tzw. Kondycjach, które ograniczały jej uprawnienia jako władczyni, a poszerzały kompetencje Rady, czyli władzę oligarchów.

Członkowie Rady nie wzięli pod uwagę tego, że Anna zjedzie do Rosji z faworytem Ernestem Bironem, całkiem zdolnym politykiem, który w Rosji poczuł się jak ryba w wodzie. Z jego pomocą i przy wsparciu szlachty, której Anna obiecała przywileje, rozprawiła się z frakcją oligarchów w bezwzględny i widowiskowy sposób: drąc Kondycje, a potem sądząc oligarchów. Ogłosiła też „Manifest o likwidacji Najwyższej Tajnej Rady i Wysokiego Senatu oraz o przywróceniu Senatu Rządzącego”, dając tym do zrozumienia, że będzie kontynuatorką polityki Piotra I.

Ród Dołgorukich został po konfiskacie dóbr i odebraniu stanowisk zesłany, zaś Iwan Dołgoruki na zesłaniu łamany kołem.

Pomocnik Historyczny „Władczynie Europy” (100178) z dnia 22.02.2021; Portrety mniejsze; s. 87
Reklama