„Wpływ na sprawy państwa był wprost proporcjonalny do temperatury uczuć”
Szare eminencje, faworyci i faworytki
Armand Jean Richelieu (1585–1642)
Droga na szczyt Armanda Jeana Richelieu jest nieodłącznie związana z Marią Medycejską, regentką Francji i matką przyszłego króla Ludwika XIII (pan. 1610–43). Alexander Dumas w swoich książkach o muszkieterach odmalował go jako złowrogiego, makiawelicznego manipulatora, który stara się zagarnąć pełnię władzy w państwie. W rzeczywistości wywodzący się ze zubożałej szlachty Richelieu początkowo był protegowanym Marii. Na początku jej regencji wsławił się wysłaniem do królowej wiernopoddańczego listu, później zaś bardzo starał się zaskarbić sobie przyjaźń faworyta regentki – Włocha Concino Conciniego (przeciwnicy nazywali go nawet kreaturą Conciniego). Zdobywszy jego zaufanie, Richelieu został mianowany doradcą królowej, a później szefem polityki zagranicznej i ministrem wojny.
W 1622 r. dzięki protekcji Marii papież mianował go kardynałem. Wraz z błyskawicznym awansem na dworze pojawiły się plotki o romansie purpurata z monarchinią. Jan Baszkiewicz, autor biografii Richelieu, nie miał wątpliwości, że nie było w nich krzty prawdy – o zainteresowaniu kardynała kobietami napisał: „Ta struna męskiej natury nie dźwięczała u niego bardzo mocno”. Podczas konfliktu młodego Ludwika XIII z matką Richelieu pełnił rolę mediatora. Przez długi czas starał się nie dopuścić do zerwania Marii z monarchą. Kiedy jednak Medyceuszka po raz kolejny dała się wplątać w spisek przeciw królowi, Richelieu ostatecznie porzucił obóz regentki i podczas tzw. dnia oszukanych (11 listopada 1630 r.) przeszedł na stronę Ludwika.
Odtąd aż do śmierci de facto współrządził Francją jako pierwszy minister. Niszczył w zarodku wszelkie spiski czy objawy nieposłuszeństwa wobec Ludwika. Na polu polityki wewnętrznej przyświecały mu dwa cele: poskromić niepokornych arystokratów i umocnić autorytet władzy królewskiej.