Rozpęd postępu
Rozgrzana para wodna – przypomnijmy – wprawiła cywilizację w ruch. To jednak energia elektryczna nadała postępowi w drugiej połowie XIX w. niesamowity rozpęd.
„Triumf wielkiego wynalazcy w dziedzinie oświetlenia elektrycznego” – informowało na pierwszej stronie niedzielne wydanie „New York Herald” 21 grudnia 1879 r. Otóż cieszący się gwiazdorską popularnością – i dbający o nią jako rzutki przedsiębiorca – Thomas A. Edison (1847–1931) skonstruował rewolucyjne urządzenie. „Światło bez płomienia, bez niebezpieczeństwa, nie wymagające żadnych zapałek do zapalenia, wydzielające niewiele ciepła, nie niszczące powietrza i wolne od migotania” – opisywał dziennikarz. Sensacyjny artykuł nie zachwycił szefostwa pisma podejrzewającego, że do druku przedostały się nieprawdopodobne informacje. Na wszelki wypadek postanowiło zerwać współpracę z jego autorem.
Szczęściem dla dziennikarza i gazety z ratunkiem przyszedł im sam Edison. W sylwestrowy wieczór 1879 r. kilkaset żarówek rozświetliło w Menlo Park ogród, dom i laboratorium wynalazcy. Tłumy gapiów mogły się przekonać, że to, co czytali w „New York Herald”, nie zostało zmyślone. Epoka świec, lamp gazowych i naftowych dobiegała końca. Z początkiem nowego roku Edison ogłosił powołanie do życia spółki Electric Light Company. Wkrótce zaoferowała ona nowojorczykom dostarczanie energii elektrycznej do ich domów. To wymagało zbudowania elektrowni, sieci przesyłowej oraz instalacji do zamontowania żarówek w każdym pomieszczeniu. Edison był jednak pewien, iż daje ludziom nowość, bez której w przyszłości prawie nikt nie będzie się potrafił obejść. (Ale na względną powszechność elektryfikacji przyjdzie poczekać na okres po Wielkiej Wojnie).