Pomocnik Historyczny

Rapier kontra młot

Doktryny wojenne Niemiec i ZSRR

Adolf Hitler na polu walki, obraz Conrada Hommela z 1941 r. Adolf Hitler na polu walki, obraz Conrada Hommela z 1941 r. AKG
Plany wojenne i doktryny wojskowe III Rzeszy i Związku Sowieckiego na progu operacji Barbarossa.
Fragment niemieckiej mapy sytuacji na południowym odcinku frontu, 15 lipca 1941 r. Fragment niemieckiej mapy sytuacji na południowym odcinku frontu, 15 lipca 1941 r.

Rapier – doktryna wojenna III Rzeszy

Natura i geografia. Clausewitz pisał w XIX w., że Rosji nie da się podbić tylko siłą militarną – o czym przekonał się, ku swej zgubie, Napoleon. Tylko poprzez wykorzystanie jej słabości wewnętrznych ewentualne zwycięstwo w ogóle jest możliwe. Największy atut Rosji – czy to pod carskim, czy bolszewickim władaniem – to przestrzeń. Nie chodzi tylko o odległości, ale też ukształtowanie terenu i szatę roślinną. Armia inwazyjna wchodząc od zachodu do Rosji już na samym wstępie natyka się na bagna Polesia i zwarte kompleksy leśne na północ od nich. Prostopadle do kierunku natarcia płyną kolejne i kolejne rzeki, a sieć drogowo-kolejowa jest rzadka. Na południu jest step ukraiński, który w jeszcze większym stopniu pozbawiony jest dobrych dróg. Front natarcia rozszerza się lejkowato na wschód – im głębiej wchodzi się w głąb Rosji, tym szerszy odcinek trzeba obsadzić. (W momencie rozpoczęcia działań wojennych długość frontu Niemiec i ich sojuszników wynosiła 1600 km, na linii Odessa–Leningrad kilka miesięcy później już 2400 km). Poza tym w Rosji padają często ulewne deszcze, rzeki są nieuregulowane, olbrzymie tereny zabagnione, a zima zaczyna się wcześnie.

Niemcy doskonale zdawali sobie z tego sprawę. Wojowali tam dwadzieścia kilka lat wcześniej na froncie wschodnim I wojny światowej. Potem odwiedzali Rosję, czy to prowadząc tajne ćwiczenia wojskowe, czy budując sowiecki przemysł. W znacznej mierze te doświadczenia postanowili jednak zignorować.

Przeciwnik. Armia Czerwona nie była uważana przez Niemców za godnego przeciwnika. Jej blamaż podczas wojny zimowej z Finlandią umocnił nazistowskich decydentów w przekonaniu o jej strukturalnej mizerocie. Uważano, że państwo komunistyczne jest wewnętrznie słabe i niezdolne organizacyjnie do szybkiej i efektywnej mobilizacji.

Pomocnik Historyczny „Operacja Barbarossa” (100183) z dnia 14.06.2021; Barbarossa; s. 83
Oryginalny tytuł tekstu: "Rapier kontra młot"
Reklama