Pierre Abélard (1079–1142). Nazywany Kartezjuszem XII w., pochodził z rodu rycerskiego, lecz wolał zostać filozofem i teologiem. Próbował rozwiązać ważny dla jego epoki spór o tzw. uniwersalia (powszechniki). Doszedł do przekonania, że można tego dokonać na gruncie – jak byśmy to dziś powiedzieli – teorii języka jako ludzkiego narzędzia wyrażania oglądu rzeczywistości. Minęło prawie tysiąc lat od jego śmierci, a Abélard wciąż jest pamiętany nie tylko jako filozof i teolog, ale także jako bohater namiętnego i tragicznego w skutkach romansu z Heloizą. Był jej nauczycielem, zakochali się, urodził im się syn, zawarli potajemnie małżeństwo, wymieniali między sobą listy, które przeszły do historii literatury. Piotr, dwa razy potępiony za swoje traktaty przez kościelne synody, nadal zajmował się filozofią i etyką, poezją i muzyką, był bowiem również kompozytorem. Jego dzieła „Sic et Non” (Tak i nie) oraz „Dysputa między filozofem, Żydem i chrześcijaninem”, autobiografia w formie listów, budzą do dziś zainteresowanie historyków filozofii europejskiej i szerszej publiczności.
Blaise Pascal (1623–62). Łączył genialne zdolności naukowe (zdołał pchnąć naprzód kilka dziedzin matematyki, na czele z geometrią i – wespół z Pierrem de Fermatem – rachunkiem prawdopodobieństwa) oraz pisarskie z głębokim życiem chrześcijańskim w duchu augustiańskim. Jego najbardziej znane dzieła, „Prowincjałki” (polemika z doktrynerstwem jezuickim) i opublikowane po śmierci „Myśli” (zbierające fragmenty przygotowywanej apologii chrześcijaństwa), koncentrują się na zagadnieniach moralnych i teologicznych. Z „Myśli” pochodzi tzw.